Η αρχή του τρομερού

Δύο πράγματα ίσως να συγκίνησαν τον κόσμο αυτές τις ημέρες: το πώς έπεσε μαχόμενη, με σθένος και πάθος, η Μαρία Σάκκαρη στον ημιτελικό του Ρολάν Γκαρός και η δακτυλιοειδής μερική έκλειψη Ηλίου. Το πρώτο γεγονός είχε άμεσο ελληνικό ενδιαφέρον. Το δεύτερο, δεν ήταν, δυστυχώς, ορατό από την Ελλάδα, δεν ήμασταν λίγοι όμως εκείνοι που ξεψαχνίσαμε φωτογραφίες και βίντεο στο Διαδίκτυο για να γίνουμε, έστω και από δεύτερο χέρι, κοινωνοί ενός απολύτως φυσικού φαινομένου, το οποίο όμως σαγηνεύει για τον υπερβατικό του χαρακτήρα.

Ισως κάπου εκεί να τέμνονται τα δύο αυτά, εντελώς άσχετα μεταξύ τους, γεγονότα: στο πώς, ενίοτε, ο άνθρωπος αλλά και η τυφλή φύση εκφράζουν ένα φλογερό, επίμονο πάθος. Στο πώς μοιάζουν να υπερβαίνουν την ίδια τους την υπόσταση, τόσο ώστε αυτό που φαίνεται να μην είναι πια αυτό που φαίνεται, αλλά να παραπέμπει σε κάτι άλλο.

Δεν ήμουν ποτέ ιδιαίτερα φίλος του τένις. Αντιλαμβανόμουν, βέβαια, τη σαγήνη και τη γοητεία του, αυτή τη λεπτή, αριστοκρατική του πτυχή με την άλλη, την άγρια, τη σωματική και παθιασμένη, την ξέφρενη μυϊκή δύναμη που είναι σαν να πηγάζει από κάποια εσωτερική, αθέατη πηγή. Ενιωθα επίσης πολύ έντονα τη συγκίνηση αγαπημένων προσώπων και φίλων που το ακολουθούν φανατικά. Οι πρόσφατες μεγάλες επιτυχίες των Τσιτσιπά και Σάκκαρη προσέδωσαν στην όλη σαγήνη του τένις και έναν κάποιο εθνικό παλμό.

Στην περίπτωση της Σάκκαρη μπλέχτηκε, λες και το οφείλαμε στη μικροπρεπή εκείνη πλευρά του συλλογικού μας εαυτού, και η κίτρινη μικροπολιτική φλυαρία, αλλά αυτή είναι ασήμαντη, αγοραία και, κυρίως, λησμονείται αμέσως μετά τον πρώτο θόρυβο.

Η Σάκκαρη μπορεί να ηττήθηκε, αλλά είναι σαν να μην ηττήθηκε. Συμβαίνει κάποτε, ορισμένες ήττες να ηττώνται και αυτές κατά κάποιον τρόπο: σαν να χάνουν την εγκυρότητά τους. Αυτό ίσως να είναι το αποτέλεσμα ενός μόχθου και ενός οράματος που μαζί συνιστούν ένα σκοπό. Και ο σκοπός πάντοτε μας υπερβαίνει. Φυσικά, η ψυχή της Σάκκαρη ξέρει πόσο ήθελε τη νίκη (και σωστά), όμως όταν κάτι το φτάνεις ώς εκεί, τίποτα δεν είναι πια όπως πριν. Κάτι έχει αλλάξει, κάτι έχεις εσύ αλλάξει. Και αυτό είναι τεράστιο.

Η φύση, πάλι, μοιάζει να μην έχει σκοπό. Η φύση είναι η ίδια σκοπός. Το ουράνιο φαινόμενο που κάποτε προκαλούσε μαζικές υστερίες, ακόμα και ανθρωποθυσίες, η ηλιακή έκλειψη, έχει κάτι τέτοιο: γίνεται παράθυρο σε κάτι αόρατο και ορατό συνάμα, κάτι πέρα και πάνω από εμάς. Με τον διάσημο στίχο του Ρίλκε: «Η ομορφιά είναι η αρχή του τρομερού».

Οταν συμβαίνουν τέτοια πράγματα, ανθρώπινα ή και συμπαντικά, νιώθεις να ψηλώνεις και ταυτόχρονα να μικραίνεις λίγο. Είναι μια λεπτή, θαυμαστή ισορροπία, που όμως αυτό που τη διακρίνει είναι η διαρκής, αέναη κίνηση. Η ζωή, που είναι πάντοτε κάτι τρομερό.