Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ePaper

Ο καθηγητής, ο ακαδημαϊκός, ο οραματιστής του είναι και του γίγνεσθαι Ευάγγελος Μουτσόπουλος

Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Γ. ΝΙΑΡΧΟΥ* * Ο κ. Κωνσταντίνος Γ. Νιάρχος είναι D. phil. Oxford University, καθηγητής Φιλοσοφίας, Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Οφιλοσοφικός προβληματισμός κινείται πάντοτε μεταξύ των δύο πόλων, του θετικού και του αρνητικού. Η ανθρώπινη συνείδησις αναζητεί το σημείο εκείνο, το οποίον θα χρησιμεύσει ως κέντρον συναρτησιακής αξιολογήσεως των ενιαίων τάσεών της, όσων εξασκούνται προς κάθε κατεύθυνσιν της φιλοσοφικής ανησυχίας, ως σχέσεως μεταξύ του γιγνώσκοντος υποκειμένου και του γιγνωσκομένου αντικειμένου, όπου επιδιώκεται να προσδιορισθή η θέσις του ανθρώπου, τόσον έναντι του σύμπαντος όσον και έναντι του εαυτού του.

Μεταξύ των ακραίων αυτών θέσεων υπάρχουν τα ενδιάμεσα στάδια, τα οποία αποτελούν τον εσωτερικόν πλούτον της φιλοσοφίας. Αυτόν τον εσωτερικόν πλούτον τού φιλοσοφείν ερευνά ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Ευ. Μουτσόπουλος. Θεωρεί την ανησυχίαν ως την κατεξοχήν υγιά κατάστασιν της φιλοσοφούσης συνειδήσεως, η οποία συνεχώς ερωτά περί του κόσμου και του ανθρώπου και ασφαλώς περί του απολύτου όντος.

Η ανησυχία είναι καθ’ εαυτήν γόνιμος, δημιουργική κατάστασις, δεδομένου ότι αποτελεί το κατ’ εξοχήν κίνητρον προς νέας ερεύνας, προς νέους προβληματισμούς, διά την περαιτέρω διείσδυσιν του γιγνώσκοντος υποκειμένου εις την εσωτάτην ουσίαν του γιγνωσκομένου αντικειμένου, προς αναζήτησιν του ορθού, του αληθούς.

Υπό την έποψιν αυτήν, ο φιλοσοφικός στοχασμός του Ευ. Μουτσοπούλου τονίζει την ευθύνην του ανθρώπου έναντι πρωτίστως του εαυτού του, θεωρουμένου ως της κατ’ εξοχήν αυταξίας, με κέντρον την συνείδησίν του. Κατά τον Ευ. Μουτσόπουλον, ο άνθρωπος, ιστάμενος μεταξύ του κόσμου και του απολύτου όντος, είναι το κέντρον αναφοράς της φιλοσοφίας.

Κατά τον ακαδημαϊκόν καθηγητήν Ευ. Μουτσόπουλον, η φιλοσοφία δεν καταλήγει σε «συμπεράσματα», αλλά διά του φιλοσόφου λόγου ο φιλοσοφών δεσμεύεται συνειδησιακώς προς μιαν προβληματικήν, την μόνην δυνατήν φιλοσοφικώς και επιστημονικώς ασφαλή οδόν προς διακρίβωσιν του ορθού εκ του εσφαλμένου κατά την πορείαν της προσεγγίσεως του γιγνώσκοντος υποκειμένου προς το γιγνωσκόμενον αντικείμενον.

Είναι πλέον ή βέβαιον ότι ο καθηγητής Ευ. Μουτσόπουλος επιχειρεί και ασφαλώς επιτυγχάνει την δυναμικήν πορείαν του πνεύματος προς την αυτοσυνειδησίαν, με επίκεντρον τον ίδιον τον άνθρωπον.

Ο κόσμος, το απόλυτον ον και η δημιουργία (οντολογική, ηθική, αξιολογική) αποκτούν έντονον και βαθείαν σημασίαν διά μέσου του πρίσματος της ανθρωπίνης συνειδήσεως· άλλωστε η ιδία η συνείδησις του ανθρώπου επιχειρεί μιαν καταλυτικήν διείσδυσιν εις τα όντα, τας ιδέας και τας αξίας, που συναπαρτίζουν την νοητήν και την αισθητήν πραγματικότητα.

Τούτου ένεκα, ο Ευ. Μουτσόπουλος αποφεύγει να συγκροτήση ένα στατικόν σύστημα και απελευθερώνει την συνείδησιν από τας οιασδήποτε δεσμεύσεις της.

Δημιουργικός και δυναμικός, επιχειρεί μιαν εντελώς απροκάλυπτον και άκρως συνεπή διερεύνησιν του πλέγματος των δυνάμεων εκείνων που συναρπάζουν τους αρμούς της συνειδήσεως προς τας συνιστώσας της κατ’ εξοχήν ιστορικής και καιρικής παρουσίας του ανθρώπου εις το αενάως γίγνεσθαι.

Το κύριον γνώρισμα του φιλοσοφικού στοχασμού του Ε. Μουτσοπούλου είναι η δυναμική φαινομενολογική ανάλυσις, η οποία οδηγεί εις την κριτικήν ανατομίαν του δεδομένου και εις την εν συνεχεία ερμηνείαν του, όπως εκφράζεται με την καινοφανή θεωρίαν του της καιρικότητος, ως νέας προσεγγίσεως της οντολογίας, της επιστημολογίας, της αξιολογίας, της ηθικής, της αισθητικής, της φιλοσοφίας της τέχνης και της φιλοσοφίας της ιστορίας.

Καιρός και καιρικότης προσδιορίζουν την ακριβή ενέργειαν της συνειδήσεως προς τον εαυτόν της και την συγκεκριμένην πραγματικότητα, κυρίως ως «ούπω καιρός» και «ουκέτι καιρός», όπου δυναμικώς η συνείδησις επικαιροποιεί το παρόν, διαχωρίζουσα αυτό σαφώς από το παρελθόν και το μέλλον, την ανάμνησιν και την προσδοκίαν, κατά τον Ιερόν Αυγουστίνον.

Τοιουτοτρόπως, οριοθετείται η μέθεξις της υπάρξεως εις την χρονικήν κοσμικήν πραγματικότητα. Υπό την έποψιν αυτήν η συνείδησις επιχειρεί την αναδόμησιν και την εν συνεχεία ερμηνείαν του κόσμου, επιτυγχάνουσα ταυτοχρόνως την ολοκλήρωσίν της εντός αυτού.

Είναι φανερόν πως ο ακαδημαϊκός καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ευ. Μουτσόπουλος αναδεικνύεται διεθνώς ως ο φιλόσοφος της δυναμικής δομοκρατίας.

Αναμφισβητήτως ο Ευ. Μουτσόπουλος αναδεικνύεται ως κορυφαίος φιλόσοφος της εποχής μας, με τεραστίαν διεθνή προβολήν.

Βαθύς γνώστης και ερμηνευτής της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, διαπρεπής διανοούμενος, σχολιαστής της καθόλου φιλοσοφίας, βυζαντινής και ευρωπαϊκής, πολύγλωσσος στοχαστής, διαπρεπής μελετητής της ευρωπαϊκής και της βυζαντινής μουσικής, εκδότης ανεκδότων φιλοσοφικών κειμένων, πανεπιστημιακός διδάσκαλος και οργανωτής δεκάδων φιλοσοφικών συνεδρίων, διεθνών και ελληνικών, βιωματικός και στοχαστικός, καθοδηγός και εμπνευστής πολλών νέων επιστημόνων, πάντοτε ακολουθών την αρχαίαν ελληνικήν φιλοσοφικήν παράδοσιν, πρωτίστως «ως βιώματα και ενεργήματα της φιλοσοφούσης και γρηγορούσης ανθρωπίνης συνειδήσεως».

Προς όλους μας, διατελέσαντας μαθητάς και συναδέλφους του εις το πανεπιστήμιον και εις την φιλοσοφίαν του, ως παράδοσιν και δημιουργίαν, ο αείμνηστος καθηγητής μάς κατέλιπεν ως παρακαταθήκην να τιμήσωμεν «έργοις και λόγοις» την βαρυτάτην πνευματικήν κληρονομίαν του, αναδεικνύοντας το «φιλοσοφείν» ως το «είναι και το γίγνεσθαι, εις το πλέον είναι και εις το γίγνεσθαι του φιλοσοφούντος ανθρώπου», καθ’ όσον «οι καιροί ου μενετοί».

Ο Ευ. Μουτσόπουλος επιχειρεί και ασφαλώς επιτυγχάνει την δυναμικήν πορείαν του πνεύματος προς την αυτοσυνειδησίαν, με επίκεντρον τον ίδιον τον άνθρωπον.

ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ

el-gr

2021-06-12T07:00:00.0000000Z

2021-06-12T07:00:00.0000000Z

https://kathimerini.pressreader.com/article/281883006284011

Kathimerini Digital