∆έκα απαντήσεις σε αβάσιµα επιχειρήµατα

Τα εµβόλια έναντι της COVID-19 δεν είναι πειραµατικά, δεν επηρεάζουν τη γονιµότητα, δεν µένουν στον οργανισµό ώστε να επιδράσουν µακροπρόθεσµα, ενώ ο κίνδυνος από τη νόσο από την οποία προστατεύουν είναι κατά πολύ µεγαλύτερος από τις σπάνιες παρενέργειες, οι οποίες µάλιστα µπορούν να αντιµετωπιστούν, τονίζουν επανειληµµένως οι ειδικοί επιστήµονες σε µια προσπάθεια να άρουν τις επιφυλάξεις πολιτών ως προς τον εµβολιασµό. Η «Κ» µε τη βοήθεια της οµότιµης καθηγήτριας Παιδιατρικής και προέδρου της Εθνικής Επιτροπής Εµβολιασµών Μαρίας Θεοδωρίδου απαντά στα δέκα συχνότερα επιχειρήµατα όσων διστάζουν να εµβολιαστούν έναντι της COVID-19.

1 «Φοβάµαι τις παρενέργειες»

Οπως εξηγεί η κ. Θεοδωρίδου, «ο φόβος για τα εµβόλια αφορά από τις απλές αντιδράσεις όπως είναι ο χαµηλός πυρετός, η κόπωση, οι µυαλγίες και στις οποίες αρκετοί έχουν χαµηλή ανοχή γιατί τους απορρυθµίζει την καθηµερινότητα, έως τις σοβαρές, σπάνιες παρενέργειες. Και όσο κι αν φαίνεται απλό, υπάρχουν άνθρωποι που φοβούνται ακόµα και την ένεση του εµβολίου». Σύµφωνα µε την καθηγήτρια, για τις συνήθεις αντιδράσεις η απάντηση είναι ότι ναι µεν είναι ενοχλητικές, αλλά δεν είναι τίποτα µπροστά στο όφελος. Για τις σπάνιες παρενέργειες, ο βασικός φόβος αφορά το ενδεχόµενο εκδήλωσης σοβαρών περιπτώσεων θρόµβωσης. Υπενθυµίζεται ότι η πιθανότητα εµφάνισης αυτής της παρενέργειας είναι µόλις µία-δύο ανά εκατοµµύριο εµβολιασµών, και εξαιρετικά µικρότερη από την πιθανότητα θροµβώσεων λόγω της ίδιας της COVID-19, ενώ πλέον µε τη σωστή ενηµέρωση για τα συµπτώµατα µπορεί να εντοπιστεί εγκαίρως και να αντιµετωπιστεί από τους ειδικούς γιατρούς.

2 «Το εµβόλιο βγήκε πολύ γρήγορα»

Το εµβόλιο όντως αναπτύχθηκε γρήγορα γιατί η τεχνολογία έχει προοδεύσει, υπήρξε παγκόσµια συνεργασία των επιστηµόνων για την ανάπτυξή του, υψηλή χρηµατοδότηση αλλά και µεγάλος αριθµός εθελοντών που συµµετείχαν στις κλινικές µελέτες. Επίσης υπήρξε επιτάχυνση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, αλλά χωρίς καµία έκπτωση στο θέµα της ασφάλειας του εµβολίου. «Το “πειραµατικό εµβόλιο”, όπως εντελώς λανθασµένα το χαρακτηρίζουν κάποιοι, σήµερα έχει χορηγηθεί σε πολλές εκατοντάδες εκατοµµύρια ανθρώπους», σηµειώνει η κ. Θεοδωρίδου.

3 «To εµβόλιο παρέχει µόνο βραχυπρόθεσµη προστασία»

Είναι σίγουρο ότι ακόµα δεν γνωρίζουµε πόσο διαρκεί η ανοσία που παρέχει το εµβόλιο. Η σωστή επιστηµονική πληροφόρηση για το θέµα αυτό εµφανίζεται σαν αβεβαιότητα της επιστήµης. Αυτό που ξέρουµε όµως είναι ότι τα αντισώµατα που παράγονται µετά τον εµβολιασµό διαρκούν για τουλάχιστον έξι µήνες, ενώ υπάρχουν µελέτες που δείχνουν ότι µπορεί να ξεπερνούν το έτος. Εκτός όµως από τη χηµική ανοσία (παραγωγή αντισωµάτων) υπάρχει και η κυτταρική ανοσία (Τ λεµφοκύτταρα) που δεν αποκλείεται να διαρκεί περισσότερο. Οπως και να έχει, ακόµα και έξι µήνες να διαρκεί η ανοσία αξίζει να κάνει κάποιος το εµβόλιο, καθώς όσο µένει ανεµβολίαστος κινδυνεύει να µολυνθεί και να νοσήσει σοβαρά.

4 «Μολύνονται και οι εµβολιασµένοι»

Κανένα εµβόλιο δεν προσφέρει 100% προστασία. Το ανοσιακό σύστηµα και των εµβολιασµένων έχει πεπερασµένες δυνατότητες και δεν µπορεί το εµβόλιο να εξασφαλίσει πλήρη προστασία, ιδιαίτερα όταν ο εµβολιασµένος εκτίθεται σε περιβάλλον µε υψηλό ιικό φορτίο. Και για τον λόγο αυτόν είναι απαραίτητη η τήρηση των µέτρων προστασίας από τον ιό, όπως η χρήση της µάσκας και η τήρηση των αποστάσεων. Οµως το εµβόλιο µειώνει σηµαντικά την πιθανότητα σοβαρής νόσησης και νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας αλλά και την πιθανότητα να µεταδώσει ο εµβολιασµένος τον ιό σε άλλους, αφού φέρει χαµηλότερο ιικό φορτίο σε σχέση µε τον ανεµβολίαστο. Και αυτό οδηγεί σε µείωση των κρουσµάτων στην κοινότητα.

5 «Θα επηρεάσει τη γονιµότητά µου»

Πρόκειται για λανθασµένη άποψη. Η Εθνική Επιτροπή Εµβολιασµών και η Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία συστήνουν τον εµβολιασµό των εγκύων γυναικών ανεξαρτήτως τριµήνου κύησης, κατά προτίµηση µε MRNA εµβόλιο. Μάλιστα δεν συστήνεται τροποποίηση του προγραµµατισµού εγκυµοσύνης µε βάση τον εµβολιασµό και φυσικά ούτε διακοπή της κύησης λόγω εµβολιασµού. Ο εµβολιασµός όχι απλώς επιτρέπεται, αλλά επιβάλλεται και για τις θηλάζουσες. Σε πρόσφατη µελέτη διαπιστώθηκε ότι το γενετικό υλικό του εµβολίου δεν ανιχνεύεται στο µητρικό γάλα. Επιπλέον έχει αποδειχθεί µε µελέτες ότι ο εµβολιασµός δεν επηρεάζει οποιαδήποτε παράµετρο που αφορά την υγεία του σπέρµατος.

6 «Μακροπρόθεσµα, θα έχει βλαπτικές αντιδράσεις στον οργανισµό»

Η τεχνολογία των εµβολίων στηρίζεται στη στρατηγική να δοθεί στο κύτταρο το ερέθισµα ώστε να παραγάγει προστατευτικά αντισώµατα έναντι του ιού. Παρέχεται η πληροφορία στο κύτταρο για να κατασκευάσει την πρωτεΐνη-ακίδα του ιού, η οποία στη συνέχεια θα οδηγήσει στην παραγωγή των προστατευτικών αντισωµάτων. Τα εµβόλια, αφού δώσουν το ερέθισµα, διαλύονται και αποβάλλονται από τον οργανισµό σε λίγες ηµέρες. ∆εν µένει η ουσία τους ώστε να πολλαπλασιαστεί και να επιδράσει µακροπρόθεσµα.

7 «Εχω κάποιο πρόβληµα υγείας και δεν πρέπει να εµβολιαστώ»

Οχι µόνο δεν ισχύει αυτό, αλλά, αντίθετα, τα άτοµα µε υποκείµενα προβλήµατα υγείας προηγήθηκαν στην εξέλιξη του προγράµµατος εµβολιασµού του πληθυσµού. «∆εν υπάρχουν ασθένειες που να αποτελούν αντενδείξεις για το εµβόλιο, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις δυσχερών αλλεργικών αντιδράσεων. Αλλά ακόµα και σε αυτό το ζήτηµα υπάρχει υπερεκτίµηση του ρόλου των αλλεργιών που έχει οδηγήσει σε δισταγµό. Η αλήθεια είναι ότι ψάχνουµε ως επιστήµονες στο δάχτυλο του ενός χεριού για να βρούµε παθήσεις που µπορεί να είναι αντενδείξεις για το εµβόλιο», σηµειώνει η κ. Θεοδωρίδου.

8 «Νοµίζω ότι έχω περάσει τη νόσο»

Υπάρχει µεγάλη αβεβαιότητα σε αυτό το επιχείρηµα. Αλλά ακόµα και να ισχύει, υπενθυµίζεται ότι ο εµβολιασµός συστήνεται και σε όσους έχουν νοσήσει. Ατοµα που αποδεδειγµένα έχουν νοσήσει στο παρελθόν, έξι µήνες µετά τη διάγνωση θα πρέπει να κάνουν µία δόση του εµβολίου ως ενισχυτική της ανοσίας που µπορεί να έχουν. Ακόµα οι επιστήµονες δεν γνωρίζουν πόσο διαρκούν τα αντισώµατα που παράγονται λόγω της φυσικής νόσησης από την COVID-19. Ξέρουµε ότι οι αναπνευστικοί ιοί κάνουν βραχεία ανοσία, σε αντίθεση µε άλλους ιούς όπως της ιλαράς όπου εφόσον κάποιος νοσήσει κάνει µακροπρόθεσµη ανοσία.

9 «Προτιµώ να περιµένω το φάρµακο»

Οπως επισηµαίνει η κ. Θεοδωρίδου, «ο άνθρωπος επιζητεί περισσότερο τη θεραπεία και είναι λιγότερο κοντά στην πρόληψη. Και το εµβόλιο είναι πρόληψη. Κατά τη διάρκεια της πανδηµίας υπάρχει διαρκώς µια µεγάλη “παραφιλολογία” για φάρµακα που προστατεύουν. Η αλήθεια είναι ότι γίνονται προσπάθειες για την ανακάλυψη ενός φαρµάκου που να αντιµετωπίζει τον SARS-COV-2, αλλά τα µέχρι τώρα αποτελέσµατα δεν δείχνουν ότι έχουµε φτάσει στο σηµείο να έχουµε µια αποτελεσµατική θεραπεία. Υπάρχουν βέβαια σκευάσµατα που µπορεί να βοηθήσουν στην καλύτερη έκβαση του ασθενούς, αλλά φάρµακο που να δίνει λύση δεν υπάρχει. Ετσι, προς το παρόν, το καλύτερο όπλο που έχουµε είναι η πρόληψη, δηλαδή το εµβόλιο».

10 « Εάν εµβολιαστούν οι άλλοι θα προστατευθώ κι εγώ»

Αυτή τη θέση εκφράζουν αυτοί που οι ειδικοί ονοµάζουν «λαθρεπιβάτες της ανοσίας». Οπως τονίζει η κ. Θεοδωρίδου, «πρόκειται για στάση που είτε οφείλεται σε µια γενικότερη νοοτροπία, είτε σε µη ορθή ενηµέρωση. Οσοι εκφράζουν αυτή την άποψη και περιµένουν τους άλλους να τους προστατέψουν, µπορεί να µην έχουν συνειδητοποιήσει ότι αποτελούν µονάδες ενός συνόλου. Και ως µονάδες του συνόλου θα πρέπει να δράσουν ώστε να χτιστεί η συλλογική ανοσία».