Το κείµενο της ελληνικής επιστολής προς τον Αντόνιο Γκουτέρες

Εξοχότατε, Αναφερόµενοι στην επιστολή του µόνιµου αντιπροσώπου της Τουρκίας στα Ηνωµένα Εθνη, υπ’ αριθ. A/75/961-S/2021/651, µε ηµεροµηνία 13 Ιουλίου 2021, που απευθύνεται στην εξοχότητά σας, επιθυµούµε να υπογραµµίσουµε τα εξής:

Κατ’ αρχάς, τα επιχειρήµατα που περιέχονται στην παραπάνω τουρκική επιστολή ότι η κυριαρχία επί των ελληνικών νησιών του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου παραχωρήθηκε στην Ελλάδα µε τη Συνθήκη της Λωζάννης της 24ης Ιουλίου 1923 και τη Συνθήκη των Παρισίων της 10ης Φεβρουαρίου 1947 «...υπό τον ειδικό και αυστηρό όρο να παραµείνουν αποστρατιωτικοποιηµένα», είναι όχι µόνο προδήλως αβάσιµα και ατεκµηρίωτα, αλλά και νοµικά και ιστορικά εσφαλµένα. Για άλλη µια φορά επιθυµούµε να επαναλάβουµε ότι η κυριαρχία επί των νησιών, νησίδων και βράχων του Αιγαίου παραχωρήθηκε οριστικά και άνευ όρων στην Ελλάδα µε τις παραπάνω Συνθήκες και οποιαδήποτε ερµηνεία ενάντια στο γράµµα ή το πνεύµα αυτών των θεµελιωδών Συνθηκών θα ισοδυναµούσε µε µη εξουσιοδοτηµένη προσπάθεια µονοµερούς αναθεώρησης και τροποποίησής τους.

Πιο συγκεκριµένα:

1. Οσον αφορά τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης της 24ης Ιουλίου 1923, θα πρέπει να τονιστεί ότι η κυριαρχία της Ελλάδας επί των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου επικυρώθηκε επίσηµα µε το άρθρο 12 της Συνθήκης, η ελληνική κυριαρχία επί των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, σύµφωνα µε το εν λόγω άρθρο, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε υποχρέωση, συµπεριλαµβανοµένης οποιασδήποτε υποχρέωσης αποστρατιωτικοποίησής τους.

2. Επίσης, στο άρθρο 13 της ίδιας Συνθήκης δεν υπάρχει καµία αναφορά στους όρους «αποστρατιωτικοποιηµένη», «αποστρατιωτικοποίηση» ή «καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης» – αντίθετα, το εν λόγω άρθρο κάνει αναφορά σε συγκεκριµένους στρατιωτικούς περιορισµούς και µόνο σε σχέση µε τέσσερα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, δηλαδή τη Μυτιλήνη, τη Χίο, τη Σάµο και την Ικαρία. Επιπλέον, το γεγονός ότι τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου θεωρούνται ψευδώς στην ανωτέρω επιστολή ως «κείµενα στην προέκταση» της ηπειρωτικής χώρας της Μικράς Ασίας και ως συνδεόµενα µε την «άµυνα και ασφάλεια» της τελευταίας, είναι ενδεικτικό της πρόθεσης της Τουρκίας να αµφισβητήσει την κυριαρχία της Ελλάδας επί των εν λόγω νησιών.

3. Οσον αφορά ειδικότερα τα ελληνικά νησιά της Λήµνου και της Σαµοθράκης, πρέπει να τονιστεί ότι τα νησιά αυτά είχαν υπαχθεί σε καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης, µαζί µε τα τουρκικά νησιά της Ιµβρου και της Τενέδου, δηλαδή στο καθεστώς των Στενών, βάσει των άρθρων 4 και 6 της Συνθήκης της Λωζάννης του 1923 περί του καθεστώτος των Στενών. Αυτό το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης καταργήθηκε πλήρως, δεδοµένου ότι η προαναφερθείσα Συνθήκη αντικαταστάθηκε στο σύνολό της από τη Συνθήκη του 1936 του Μοντρέ, η οποία ρυθµίζει το ίδιο θέµα. Συγκεκριµένα, το προοίµιο της εν λόγω Συνθήκης ορίζει ρητά ότι τα συµβαλλόµενα µέρη «ont résolu de substituer la présente Convention à la Convention signée à Lausanne le 24 juiilet 1923». Η Συνθήκη του Μοντρέ δεν προβλέπει την αποστρατιωτικοποίηση ή οποιονδήποτε άλλο στρατιωτικό περιορισµό στα νησιά αυτά.

Η Τουρκία έχει αναγνωρίσει επίσηµα το κυριαρχικό δικαίωµα της Ελλάδας να στρατιωτικοποιήσει τη Λήµνο και τη Σαµοθράκη, inter alia, µε επίσηµη επιστολή (αρ.7894/65), µε ηµεροµηνία 6 Μαΐου 1936, την οποία απηύθυνε ο τότε Τούρκος πρέσβης στην Αθήνα στον Ελληνα πρωθυπουργό, καθώς και µε σχετική δήλωση που έκανε ενώπιον της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης στις 31 Ιουλίου 1936 ο τότε Τούρκος υπουργός Εξωτερικών R. Aras, µε αφορµή την επικύρωση της Σύµβασης του Μοντρέ. Συνεπώς, δεν υφίσταται υποχρέωση αποστρατιωτικοποίησης της Λήµνου και της Σαµοθράκης και, ως εκ τούτου, τα όποια επιχειρήµατα περί του αντιθέτου είναι ψευδή και παραπλανητικά.

4. Οσον αφορά τα ∆ωδεκάνησα, θα πρέπει να υπογραµµιστεί ότι η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων του 1947 µε την Ιταλία παραχώρησε πλήρη και άνευ όρων κυριαρχία στην Ελλάδα επί αυτών και των παρακείµενων νησίδων. Θα πρέπει επιπλέον να σηµειωθεί ότι οι διατάξεις της εν λόγω Συνθήκης, συµπεριλαµβανοµένων εκείνων που αφορούν την αποστρατιωτικοποίηση, αποτελούν res inter alios acta και δεν µπορούν να επικαλεστούν από την Τουρκία, η οποία δεν είναι συµβαλλόµενο µέρος της εν λόγω Συνθήκης. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το άρθρο 89 της ανωτέρω Συνθήκης, σύµφωνα µε το οποίο οι διατάξεις της δεν παρέχουν δικαιώµατα και οφέλη σε κράτη που δεν είναι συµβαλλόµενα µέρη της.

5. Με βάση τα ανωτέρω, η Ελλάδα απορρίπτει όλους τους τουρκικούς ισχυρισµούς που περιέχονται στην προαναφερθείσα επιστολή σχετικά µε την υποτιθέµενη «ουσιώδη παραβίαση των υποχρεώσεών της για αποστρατιωτικοποίηση», καθώς και τους ισχυρισµούς ότι η κυριαρχία της Ελλάδας επί των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου εξαρτάται από την αποστρατιωτικοποίησή τους, ως εντελώς αβάσιµους, αυθαίρετους και κακόπιστους. Στο σηµείο αυτό, η Ελλάδα δεν µπορεί παρά να αδράξει την ευκαιρία να αναφερθεί στα πολυάριθµα περιστατικά παραβίασης του ελληνικού εναέριου χώρου πάνω, µεταξύ άλλων, από ελληνικά νησιά, από µη εξουσιοδοτηµένα τουρκικά στρατιωτικά αεροσκάφη – οι πράξεις αυτές, ούτως ή άλλως παράνοµες καθαυτές, παραβιάζουν, inter alia, τη σχετική απαγόρευση του σηµείου (2) του άρθρου 13 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης.

Η Τουρκία, συνδέοντας αβάσιµα –µε νοµικούς όρους– τους ισχυρισµούς περί δήθεν υποχρέωσης αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών, µε το δικαίωµα των νησιών αυτών σε θαλάσσιες ζώνες, επιβεβαιώνει ότι επιχειρεί να αρνηθεί την υφαλοκρηπίδα και την αποκλειστική οικονοµική ζώνη (ΑΟΖ) των ελληνικών νησιών, σε αντίθεση µε το άρθρο 121 παράγραφος 2 της UNCLOS, το οποίο αντικατοπτρίζει το διεθνές εθιµικό δίκαιο και το οποίο προβλέπει ρητά το δικαίωµα των νησιών σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες. Οι προθέσεις αυτές έγιναν ακόµη πιο διαφανείς όταν η Τουρκία συνήψε µε την κυβέρνηση εθνικής συµφωνίας της Λιβύης, στις 27 Νοεµβρίου 2019, το άκυρο και ανυπόστατο «µνηµόνιο συνεννόησης» για την «Οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο» [βλ. επιστολή του µόνιµου αντιπροσώπου της Ελλάδας, µε ηµεροµηνία 9 ∆εκεµβρίου 2019, η οποία επισυνάπτεται στην επιστολή της 14ης Φεβρουαρίου 2020 (A/74/706)].

Επιπλέον, η Τουρκία ισχυρίζεται ότι οι υποτιθέµενες υποχρεώσεις για αποστρατιωτικοποίηση «...καθορίστηκαν προς το συµφέρον της διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας», απηχώντας προφανώς το άρθρο 13 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης. Ωστόσο, η Τουρκία διατηρεί µια µεγάλη στρατιωτική δύναµη µε επιθετική στάση κατά µήκος των ακτών της απέναντι από τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, πραγµατοποιώντας ταυτόχρονα στρατιωτικές αποβατικές ασκήσεις στην περιοχή. Επιπλέον, η Τουρκία είναι η χώρα που εισέβαλε στην Κυπριακή ∆ηµοκρατία το 1974 και έκτοτε κατέχει το βόρειο τµήµα του νησιού, όπου δηµιούργησε µια αποσχιστική οντότητα µε υποτιθέµενη κρατική υπόσταση, που αναγνωρίζεται µόνο από την Αγκυρα, ενώ εξακολουθεί να διατηρεί 37.000 στρατιώτες εκεί. Την ίδια στιγµή, αµφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε µια σειρά από νησιά και παραβιάζει, σχεδόν σε καθηµερινή βάση, τα ελληνικά χωρικά ύδατα και τον ελληνικό εναέριο χώρο – επιχειρεί να σφετεριστεί κυριαρχικά δικαιώµατα ελληνικών νησιών στις θαλάσσιες ζώνες τους µέσω της σύναψης παράνοµων συµφωνιών, όπως η προαναφερθείσα, ή της διενέργειας παράνοµων σεισµικών ερευνών στην υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας. Τέλος, η Τουρκία είναι η χώρα που εξακολουθεί να έχει ρητή και επίσηµα διακηρυγµένη απειλή πολέµου (casus belli) σε ισχύ από το 1995 εναντίον της Ελλάδας, σε περίπτωση που η χώρα µου επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα πέραν του σηµερινού ορίου των 6 ναυτικών µιλίων, ασκώντας το νόµιµο δικαίωµά της σύµφωνα µε το διεθνές δίκαιο για επέκταση µέχρι το όριο των 12 ναυτικών µιλίων. Μια τέτοια στάση, εκτός του ότι δεν ευνοεί την ειρήνη, όπως αναφέρεται στο άρθρο 13, προβάλλει ξεκάθαρα τη µακροχρόνια επιθετική στάση της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας.

Στο άρθρο 13 της Συνθήκης της Λωζάννης δεν υπάρχει καµία αναφορά στους όρους «αποστρατιωτικοποιηµένη», «αποστρατιωτικοποίηση» ή «καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης».

Επίσης, και για να ολοκληρωθεί το περιφερειακό προφίλ της χώρας, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η Τουρκία έχει εισβάλει και κατέχει παράνοµα, εκτός από ένα τµήµα της Κύπρου, και τµήµατα του Ιράκ και της Συρίας, ισχυριζόµενη ότι το έκανε µε γνώµονα την ασφάλειά της. Επιπλέον, εξακολουθεί να αρνείται να αποσύρει τις στρατιωτικές της δυνάµεις και τους µισθοφόρους της από τη Λιβύη, αψηφώντας τις σχετικές επίµονες εκκλήσεις ολόκληρης της διεθνούς κοινότητας, στο πλαίσιο των προσπαθειών αυτής για ειρηνική επίλυση της λιβυκής κρίσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα επαναλαµβάνει τη θέση της ότι είναι απολύτως δικαιολογηµένο να λάβει όλα τα στοιχειώδη προληπτικά µέτρα για να διασφαλίσει ότι θα είναι σε θέση να ασκήσει το αναφαίρετο δικαίωµά της στην αυτοάµυνα, βάσει του άρθρου 51 του Χάρτη των Ηνωµένων Εθνών, ιδίως δεδοµένης της προαναφερθείσας συµπεριφοράς της Τουρκίας από το 1974. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα απορρίπτει όλους τους τουρκικούς ισχυρισµούς που περιέχονται στην προαναφερθείσα επιστολή της ως νοµικά και πραγµατικά αβάσιµους, αυθαίρετους και κακόπιστους.

Θα σας ήµουν ευγνώµων εάν φροντίζατε η παρούσα επιστολή να κυκλοφορήσει ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, στο πλαίσιο του σηµείου 76 (α) της ηµερήσιας διάταξης και του Συµβουλίου Ασφαλείας.

Η συνθήκη του 1936 του Μοντρέ δεν προβλέπει την αποστρατιωτικοποίηση ή οποιονδήποτε άλλο στρατιωτικό περιορισµό στα ελληνικά νησιά της Λήµνου και της Σαµοθράκης.