Η αγωνία του αμπελουργού πριν από τον «κρίσιμο» τρύγο

Παραγωγοί από όλη την Ελλάδα μιλούν στην «Κ» για τη φετινή χρονιά

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, όταν οι περισσότεροι ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους για… κάπου, οι αμπελουργοί βρίσκονται συνεχώς στο αμπέλι τους. Oχι ότι μπορούν να κάνουν πολλά, τα πράγματα έχουν μπει πλέον στην τελική ευθεία και απομένουν μόνο λίγες μέρες ή και εβδομάδες –ανάλογα με την περιοχή– πριν από τον τρύγο, αλλά η αγωνία είναι μεγάλη γιατί όλα μπορούν να καταστραφούν σε λίγες ώρες.

Τι φοβούνται κυρίως; «Αρρώστιες. Μια βροχή με αυτή τη ζέστη είναι “ό,τι πρέπει” για να υπάρχει υγρασία και να αναπτυχθεί ωίδιο. Μέσα σε δύο μέρες μπορεί να χάσεις όλο το αμπέλι», λέει στην «Κ» ο Στέλιος Μπουτάρης, οινοποιός και αντιπρόεδρος του ΣΕΟ (Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου). «Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ. Φέτος στα αμπέλια μας είχαμε τρεις φορές χαλάζι και παρατεταμένες ζέστες. Αλλά τα έχουμε καταφέρει και τα σταφύλια είναι σε πολύ καλή κατάσταση». Σκέφτεται λίγο. «Αυτή τη στιγμή υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία. Ναι, αυτό είναι το κλίμα, συγκρατημένη αισιοδοξία», επαναλαμβάνει. «Η ζέστη αυτών των ημερών παίζει ρόλο, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα. Ας περάσει να δούμε» λέει ο Γιάννης Βογιατζής, ο νέος πρόεδρος του ΣΕΟ, προτιμώντας να τηρήσει συντηρητική στάση «μέρες που είναι, λίγο πριν από τον τρύγο».

Στην Κρήτη

Από τη βόρεια Ελλάδα που θα ξεκινήσει ο τρύγος μετά τον Δεκαπενταύγουστο, μεταφερόμαστε στα νότια, στην Κρήτη. Οι παραγωγοί σε κάποιες περιοχές είναι έτοιμοι να ξεκινήσουν να μαζεύουν από μέρα σε μέρα, καθώς η ζέστη ωρίμασε νωρίς την παραγωγή. Παραδοσιακά στο νησί ξεκινά η Σητεία με το Λιάτικο, ακολουθούν οι Δαφνές στο Ηράκλειο και από τις αρχές Σεπτεμβρίου μπαίνουν στον τρύγο τα Πεζά. «Δεν θέλω ούτε να το σκέφτομαι», απαντά ο Νίκος Μηλιαράκης στην ερώτηση τι μπορεί να συμβεί τελευταία στιγμή στο αμπέλι. Αμπελουργός, οινοποιός και πρόεδρος του δικτύου Wines of Crete, στο οποίο ανήκουν 33 οινοποιεία που παράγουν το 90% της εμφιαλωμένης παραγωγής του νησιού, προτιμά να αφοσιωθεί στην παραγωγική διαδικασία. «Αυτό τον καιρό παρατηρούμε την εξέλιξη του καρπού για να δούμε πότε θα τρυγήσουμε. Πηγαίνουμε στο αμπέλι, παίρνουμε ρώγες, τις σπάμε στο χέρι μας και μετράμε την πυκνότητα σε ζάχαρη», εξηγεί τη διαδικασία. Στην Κρήτη η χρονιά φέτος κύλησε χωρίς εκπλήξεις, «δεν είχαμε βροχοπτώσεις όταν δεν τις θέλαμε, αλλά είχαμε κάποιες βροχές και αυτό βοήθησε», προσθέτει ο οινοποιός.

Αν όμως βόρεια και νότια στη χώρα τα οινοστάφυλα βρίσκονται υπό έλεγχο, στη Θεσσαλία και την κεντρική Ελλάδα τα προβλήματα είναι περισσότερα. Στον Τύρναβο, όπου βρίσκεται μια από τις μεγαλύτερες αμπελουργικές ζώνες της χώρας, με την καλλιέργεια του μοσχάτου Αμβούργου να κυριαρχεί, οι αμπελώνες από τον Απρίλιο και μετά έχουν ταλαιπωρηθεί ιδιαίτερα. «Στις 8-9 Απριλίου είχαμε παγετό και μετά έπεσε δύο φορές χαλάζι. Αν τώρα πραγματικά με τον καύσωνα πιάσουμε πάνω από 40 βαθμούς, τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα», λέει ο Χρήστος Τσιτσιρίγκος, πρόεδρος του Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Τυρνάβου.

Μάλιστα, ενώ ο συνεταιρισμός είχε υπολογίσει να αποσύρει κάποιες ποσότητες κρασιού μέσω της διαδικασίας απόσταξης κρίσης (μετατροπή του κρασιού σε οινόπνευμα με την καταβολή αποζημίωσης, μέτρο που ελήφθη εξαιτίας της μείωσης των πωλήσεων λόγω κορωνοϊού), τελικά δεν συμμετείχε στη διαδικασία. «Βλέποντας ότι η παραγωγή μας φέτος θα είναι πολύ μειωμένη, αποφασίσαμε να κρατήσουμε τις περυσινές ποσότητες για να βγάλουμε τη χρονιά. Ας ξεπεράσουμε τον ύφαλο του καύσωνα και θα δούμε. Αλλωστε, η τιμή που δόθηκε από το υπουργείο ήταν πολύ χαμηλή, δεν μας συνέφερε», προσθέτει.

Στη σύσκεψη της ΚΕΟΣΟΕ (Κλαδικός Εθνικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Αμπελοοινικών Προϊόντων) που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη Πέμπτη, παραβρέθηκαν εκπρόσωποι των οινοποιητικών συνεταιρισμών της Ελλάδας όπου αναφέρθηκαν προβλήματα και στους αμπελώνες της Αττικής, αλλά και στην Εύβοια, τονίζει στην «Κ» ο Χρήστος Μάρκου πρόεδρος της οργάνωσης. Στην Αττική, λόγω υψηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας, τα αμπέλια «κατάφεραν» να δέσουν λίγες ρώγες σε κάθε σταφύλι. «Φοβόμαστε πολύ τον καύσωνα αυτών των ημερών γιατί μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα στα σταφύλια», λέει ο κ. Μάρκου.

Στη Σαντορίνη

Στη Σαντορίνη, όπου ο τρύγος μπορεί να ξεκινήσει το επόμενο Σαββατοκύριακο, καθώς πρόκειται για το νησί που παραδοσιακά μαζί με την Κρήτη ανοίγουν τον τρύγο κάθε χρόνο, τα αμπέλια είναι συνηθισμένα και προσαρμοσμένα στην έλλειψη νερού. Η παραγωγή φέτος στο νησί, που είναι διάσημο πλέον σε όλο τον κόσμο και για το κρασί του, αναμένεται να είναι μειωμένη κατά 10% σε σχέση με πέρυσι. Ομως 17 οινοποιεία ερίζουν για την παραγωγή 3.000 τόνων οινοστάφυλων –τις κανονικές χρονιές– με αποτέλεσμα τα σταφύλια να φτάσουν το 2019 να πωλούνται και 4 ευρώ το κιλό. «Φέτος πιστεύω όλα θα κυλήσουν ομαλά γιατί υπάρχουν ποσότητες και η τιμή θα είναι κανονική –για τη Σαντορίνη πάντα–, περίπου 3 ευρώ το κιλό. Είναι καλό να “οψιμίσει” ο τρύγος έστω λίγες μέρες, αλλά θα δούμε τι θα γίνει με τη ζέστη», υπογραμμίζει ο αντιπρόεδρος του ΣΕΟ Στέλιος Μπουτάρης.

Και στη Νεμέα, που υπό κανονικές συνθήκες θα ξεκινούσαν να μαζεύουν μετά τις 10 Σεπτεμβρίου, εκτιμούν ότι μπορεί τα σταφύλια να χρειαστεί τελικά να μαζευτούν λίγο νωρίτερα. «Αυτός ο καύσωνας δεν ξέρω τι μπορεί να κάνει. Δέκα μέρες καύσωνα δεν ξέρουμε τι θα αφήσει πίσω του. Οσα σταφύλια δεν είναι προστατευμένα κάτω από τις φυλλωσιές μπορεί να πάθουν εγκαύματα… Ηδη στον προηγούμενο καύσωνα είχαμε μικρά εγκαύματα. Δεν έχει βρέξει και μπορεί να χρειαστούν πότισμα. Θα δούμε, θα δούμε», λέει –σαν να σκέφτεται φωναχτά– ο πρόεδρος των οινοποιών Νεμέας Νίκος Βλάχος.

«Κλιματικά δεν πάει καλά το πράγμα», καταλήγει προβληματισμένος. Την ίδια στιγμή οι δεξαμενές σε πολλά οινοποιεία της περιοχής είναι γεμάτες από την προηγούμενη σοδειά, αφού οι πωλήσεις αυτόν τον χρόνο ήταν ελάχιστες. Ο οινοποιός Γιάννης Τσέλεπος, ο οποίος έχει αμπελώνες μοσχοφίλερου στη Μαντινεία, τονίζει πως και φέτος θα ακολουθήσει συντηρητική πολιτική. «Θα περιοριστούμε στα δικά μας αμπέλια. Κάνουμε λιγότερο κρασί, αλλά δεν είμαστε τόσο εκτεθειμένοι οικονομικά».

Επιστρέφοντας στον βορρά, «προβλήματα χώρου» υπάρχουν και στον συνεταιρισμό Vaeni στη Νάουσα. «Ξεγελαστήκαμε ότι φέτος θα ήταν ένα κανονικό καλοκαίρι χωρίς κορωνοϊό, αλλά δεν έγινε έτσι», λέει ο Γιώργος Φουντούλης, πρόεδρος του συνδέσμου Οινοποιών και Αμπελουργών Νάουσας. «Εμείς ως συνεταιρισμός είμαστε υποχρεωμένοι να πάρουμε όλες τις ποσότητες, δεν μπορούμε να είμαστε ευέλικτοι όπως οι ιδιώτες», προσθέτει. Με αυτές τις συνθήκες, οι παραγωγοί του συνεταιρισμού έχουν λάβει μόνο το 50% των χρημάτων τους από την περυσινή ακόμα σοδειά.

«Μια βροχή με αυτή τη ζέστη είναι “ό,τι πρέπει” για να υπάρχει υγρασία και να αναπτυχθεί ωίδιο. Μέσα σε δυο μέρες μπορεί να χάσεις όλο το αμπέλι».