Μπερνάρντο Μπελότο, ο λιγότερο διάσημος ανιψιός του Καναλέτο

Η έκθεση (έως 31 Οκτωβρίου) στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον μας προσκαλεί να προσέξουμε την περίπτωση του Ιταλού ζωγράφου Μπερνάρντο Μπελότο (1722-1780), ενός καλλιτέχνη που πέρασε από πολλές βασιλικές αυλές της Ευρώπης του 18ου αιώνα και έμεινε στην ιστορία ως εξαιρετικός τοπιογράφος. Δεν απέκτησε, ωστόσο, τη φήμη του κατεξοχήν ζωγράφου αστικών απόψεων, του θείου του (αδελφός της μητέρας του) Καναλέτο, αλλά κάθε εποχή δικαιούται και οφείλει να ανασύρει από το ημίφως μορφές και να τις επανατοποθετεί στην προθήκη.

Ο Μπελότο δεν ήταν βεβαίως λησμονημένος, κάθε άλλο, αλλά δεν ήταν «πρώτο όνομα». Στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον παρουσιάζεται η επανένωση της σειράς των πέντε τοπιογραφιών που ο Μπερνάρντο Μπελότο φιλοτέχνησε στα περίχωρα της Δρέσδης, στην κοιλάδα του Ελβα, στην ακμή της καριέρας του. Τα έργα αυτά τα δημιούργησε όταν ήταν στην υπηρεσία του Αυγούστου Γ΄, πρίγκιπα διαδόχου της Σαξονίας και βασιλιά της Πολωνίας, και θεωρούνται ενδεικτικά της κατεύθυνσης προς την οποία ο Μπελότο οδήγησε την τοπιογραφία

του 18ου αιώνα. Ενσωμάτωσε τις τεχνικές διδαχές στις οποίες είχε εκτεθεί στη Βενετία και τις μετέφερε στα βορειότερα τοπία της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με μια διάθεση περισσότερο σκοτεινή και ολοένα και πιο συμβατή με τα ιδανικά του ρομαντισμού. Ο Μπελότο υπηρέτησε ηγεμόνες και μέσω των αυλικών υποχρεώσεών του ζωγράφισε τοπία και περίχωρα πόλεων αλλά και πολλά αστικά κέντρα, οι απόψεις των οποίων κατά τον 18ο αιώνα αποδείχθηκαν πολύτιμα τεκμήρια 200 χρόνια μετά, σε δύο περιπτώσεις. Στις περιπτώσεις της

Δρέσδης και της Βαρσοβίας, πόλεων με τις οποίες ο Μπελότο συνδέθηκε στενά μέσα από τη σχέση που είχε αναπτύξει με τον Αύγουστο Γ΄. Και οι δύο αυτές πόλεις, που γνώρισαν ακμή στην περίοδο του μπαρόκ αλλά και στην περίοδο του ρομαντισμού, καταστράφηκαν στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα έργα του Μπερνάρντο Μπελότο αποδείχθηκαν πολύτιμα στις περιπτώσεις και των δύο αυτών πόλεων, που έπρεπε να αναζητήσουν αξιόπιστες πηγές για να οργανώσουν εκ νέου τους πολεοδομικούς άξονες και τα αρχιτεκτονικά σύνολα των παλαιών τμημάτων

τους. Τόσο η Δρέσδη όσο και η Βαρσοβία καταστράφηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά. Η Δρέσδη ανοικοδόμησε τα πολύτιμα για την παγκόσμια κληρονομιά μνημεία της, όχι όμως το σύνολο της πόλης, αλλά η Βαρσοβία προχώρησε μεταπολεμικά στην πιστή ανοικοδόμηση του ιστορικού ιστού, έργο που τιμήθηκε και από την UNESCO. Ο Μπελότο υπηρέτησε επίσης στη Βιέννη, στην αυλή της Μαρίας Θηρεσίας, αλλά και στην Πετρούπολη, στην αυλή της Αικατερίνης Β΄. Ηταν ένας άνθρωπος με βαθιά καλλιτεχνικά βιώματα από το σώμα της Ευρώπης.