Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ePaper

Η νομική και πολιτική ερμηνεία της συμφωνίας

* Ο κ. Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης είναι καθηγητής, κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Ο τότε γενικός εισαγγελέας και νομικός σύμβουλος του Μακαρίου, Κρίτων Τορναρίτης, ερμηνεύοντας σε σύγχρονο χρόνο τη συμφωνία υψηλού επιπέδου, εξήγησε πως από νομικής άποψης δεν υφίστατο διαφορά μεταξύ διζωνικής και διπεριφερειακής ομοσπονδίας, και πως το μείζον ήταν ο καθορισμός της κατανομής της κρατικής εξουσίας μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης και των περιφερειακών διοικήσεων, ο πλήρης σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων και η συνέχιση της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το σημαντικό ήταν όπως και υπό ομοσπονδιακή διακυβέρνηση εξακολουθούσε να υφίσταται η Κυπριακή Δημοκρατία ως μόνο υποκείμενο διεθνούς δικαίου και να είναι εγγυημένα τα ανθρώπινα δικαιώματα και η επιστροφή των εκτοπισμένων στα σπίτια τους υπό συνθήκες ασφαλείας. Ο Τορναρίτης διευκρίνισε περαιτέρω πως για την ελληνοκυπριακή πλευρά, η αναφορά σε «δικοινοτική» ομοσπονδία δεν προσέδιδε συγκεκριμένο τεχνικό νομικό περιεχόμενο που έτεινε να περιγράψει τη μορφή της πολιτείας, αλλά απλώς υποδήλωνε την πληθυσμιακή σύνθεση της χώρας. Ο Τορναρίτης, πάντως, αναγνώρισε πως η απόφαση όπως βρεθεί ομοσπονδιακή λύση συνιστούσε εκ των πραγμάτων μια πολιτική απόφαση, υπό καθεστώς ένοπλης βίας, λόγω της παράνομης κατοχής κυπριακού εδάφους από τις τουρκικές δυνάμεις, και η οποία ως εκ τούτου ήταν αντίθετη προς τις συνήθεις νομικές προϋποθέσεις.

Θέση του Μακαρίου, και γενικότερα της ελληνοκυπριακής πλευράς, αποτελούσε πως αν και η ομοσπονδία δεν ήταν κατάλληλη μορφή λύσης του κυπριακού προβλήματος, εντούτοις η αποδοχή της συνιστούσε έσχατο συμβιβασμό που έγινε σε μια προσπάθεια εξεύρεσης σύντομης επίλυσης του Κυπριακού. Ομως ο στόχος για σύντομη επίλυση του Κυπριακού προβλήματος δεν επιτεύχθηκε. Η ελληνοκυπριακή πλευρά ερμήνευε επισήμως τους όρους της «διζωνικότητας» και «δικοινοτικότητας» με διαφορετικό τρόπο από την τουρκοκυπριακή. Η επίσημη ελληνοκυπριακή θέση, που ανταποκρινόταν και στις θέσεις Μακαρίου το 1977, επέμενε ότι η έννοια μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας προϋποθέτει την κατοχύρωση της εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών σε ολόκληρη την επικράτεια της νήσου κατά τρόπο ομοιόμορφο, καθώς και τη διασφάλιση της ενότητας της πολιτείας και της οικονομίας. Η τουρκοκυπριακή πλευρά επέμενε, αντίθετα, σε ερμηνεία των όρων που να οδηγεί σε αναπαραγωγή και παγίωση της διχοτομικής δομής και στην αποδοχή των τετελεσμένων του 1974. Ο Μακάριος απεβίωσε αιφνίδια στις 3 Αυγούστου 1977, λίγους μόλις μήνες μετά τη σύναψη της συμφωνίας υψηλού επιπέδου. Η βάση λύσης του Κυπριακού παρέμεινε όμως έκτοτε η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία. Τον Μάιο του 1979, ο νέος πρόεδρος της Δημοκρατίας, Σπύρος Κυπριανού, συμφώνησε με τον Ντενκτάς την επανάληψη των διακοινοτικών συνομιλιών με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές Μακαρίου Ντενκτάς και τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ. Η συζήτηση για το περιεχόμενο μιας «βιώσιμης και λειτουργικής» διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας κυριαρχεί έκτοτε στον ελληνοκυπριακό πολιτικό διάλογο.

Η συζήτηση για το περιεχόμενο μιας «βιώσιμης και λειτουργικής» διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας κυριαρχεί στον πολιτικό διάλογο μέχρι σήμερα.

ΙΣΤΟΡΙΑ

el-gr

2021-09-19T07:00:00.0000000Z

2021-09-19T07:00:00.0000000Z

https://kathimerini.pressreader.com/article/282020445429854

Kathimerini Digital