Από την πράσινη συμφωνία στα... κουπόνια

Ράλι τιμών στην ενέργεια

Σχεδόν δύο χρόνια μετά τις διθυραμβικές ανακοινώσεις του Green Deal για μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050, οι κυβερνήσεις της Ευρώπης ανακοινώνουν εσπευσμένα μειώσεις φόρων και κουπόνια θέρμανσης για να αποφύγουν την ενεργειακή φτώχεια. Το ράλι των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας δεν πιέζει μόνο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, αλλά απειλεί να πλήξει και το φιλόδοξο πρόγραμμα αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Το «φάντασμα» της ενεργειακής φτώχειας πλανάται πάνω από την Ευρώπη, καθώς το φιλόδοξο σχέδιο Green Deal μετατρέπεται σε «πράσινο» εφιάλτη για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις που πανικόβλητες σπεύδουν να πάρουν μέτρα στήριξης από τη ραγδαία αύξηση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, που απειλεί να ανακόψει την πορεία ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την επανεκκίνησή της από την πανδημία. Η φθηνή ενέργεια από AΠΕ που θα έφερνε το Green Deal παραμένει για τους Ευρωπαίους καταναλωτές μια υπόσχεση, έντονα αμφισβητούμενη, αφού αντ’ αυτής καλούνται να σηκώσουν δυσβάσταχτες αυξήσεις.

Η δυναμική της αμφισβήτησης μάλιστα, καθώς το ράλι των τιμών συνεχίζεται, προκαλεί σοβαρούς τριγμούς σε ολόκληρο το «πράσινο» ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Το κατά πόσον η Ευρώπη θα υποχρεωθεί να λάβει μέτρα επιβράδυνσης της ενεργειακής μετάβασης, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τη διάρκεια της κρίσης των τιμών και τη δυνατότητα άμβλυνσης των οικονομικών επιπτώσεων και εκτόνωσης της δυσαρέσκειας που εξαπλώνεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα πανευρωπαϊκά. Με τις πιέσεις να γενικεύονται και υπό τον φόβο ενός γενικευμένου κινήματος «Κίτρινων Γιλέκων», οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σπεύδουν η μία μετά την άλλη να πάρουν μέτρα κοινωνικής στήριξης. Η γαλλική κυβέρνηση προσφέρει ήδη κουπόνια αξίας 150 εκατ. ευρώ ετησίως σε 5,5 εκατ. νοικοκυριά της χώρας, ενώ εξετάζει και περαιτέρω μέτρα καθώς το ράλι των τιμών συνεχίζεται.

Η Ισπανία ήταν η πρώτη χώρα που προχώρησε στη λήψη μέτρων, αρχικά μειώνοντας προσωρινά τον ΦΠΑ στους λογαριασμούς ρεύματος και στη συνέχεια και του ειδικού φόρου κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα κατώτερα επιτρεπόμενα ευρωπαϊκά επίπεδα του 0,5% από 5,1%.

Η Ισπανία αποφάσισε μάλιστα να βάλει «χέρι» και στα κέρδη των εταιρειών προμήθειας ρεύματος για να διασφαλίσει πόρους που θα της επιτρέψουν να ενισχύσει περαιτέρω τα νοικοκυριά που, σύμφωνα με την Ενωση καταναλωτών της χώρας Facua, είδαν τους λογαριασμούς τους να αυξάνονται κατά 62% μέσα σε ένα χρόνο. Η ισπανική κυβέρνηση έβαλε πλαφόν στα κέρδη από τις πωλήσεις ενέργειας που παράγεται από υδροηλεκτρικά, πυρηνικά και ΑΠΕ, δεδομένου ότι δεν επιβαρύνονται με κόστος CO2, κατευθύνοντας το μεγαλύτερο μέρος των κερδών σε ένα ταμείο για τη μείωση των λογαριασμών ρεύματος στους οικιακούς καταναλωτές.

Στη Βρετανία οι αυξήσεις στους καταναλωτές θα φανούν μετά τον Οκτώβριο, αφού η κυβέρνηση της χώρας έδωσε άδεια στις εταιρείες προμήθειας να μετακυλίσουν μέρος των αυξήσεων της χονδρεμπορικής τιμής στη λιανική από 1ης Οκτωβρίου. Η υστέρηση αυτή, ωστόσο, μπορεί να προστάτεψε τους καταναλωτές, άσκησε όμως ασφυκτικές πιέσεις στις εταιρείες προμήθειας, πέντε εκ των οποίων «βάρεσαν κανόνι» σε διάστημα 1,5 μήνα, με αποτέλεσμα περίπου 1 εκατ. καταναλωτές να βρεθούν χωρίς προμηθευτή και τη βρετανική κυβέρνηση να αναζητεί εναλλακτικές λύσεις.

Στην κατεύθυνση της μείωσης της φορολογίας στο ηλεκτρικό ρεύμα κινείται και η Ιταλία, η οποία, σύμφωνα με τον πρόεδρο Ντράγκι, αναμένει οι αυξήσεις να φτάσουν στο 40%. Μόλις την περασμένη εβδομάδα εξάλλου, από το βήμα της ΔΕΘ μέτρα στήριξης των καταναλωτών εξήγγειλε και ο πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης, τα οποία εξειδίκευσε στη συνέχεια ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας. Μέσω ενός νέου ειδικού ταμείου που θα συσταθεί και θα ενισχυθεί σε πρώτη φάση με 150 εκατ. ευρώ, το κράτος θα επιδοτήσει όλες τις καταναλώσεις σε οικιακούς καταναλωτές και επιχειρήσεις που είναι συνδεδεμένες με τη χαμηλή τάση για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες που θα καταναλώνουν μηνιαίως, το τελευταίο τετράμηνο του έτους.

Η γαλλική κυβέρνηση προσφέρει ήδη κουπόνια αξίας 150 εκατ. ευρώ ετησίως σε 5,5 εκατ. νοικοκυριά της χώρας.