Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ePaper

● ΓΑΚ - Art:

Στην Ελληνοαμερικανική Ενωση

Του ΣΑΚΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Εργα Αδαμάκη, Ψυχοπαίδη, Λίτη, Γιαννακάκη, Μαντζαβίνου και άλλων σύγχρονων καλλιτεχνών εμπνέονται από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους που αναφέρονται στην Επανάσταση του 1821 στην ομαδική έκθεση ΓΑΚ - Art.

«[...] Σεβαστοί πατέρες του έθνους, διατί μία γυνή πατριώτις με τόσας και τόσας υπέρ της κοινής ελευθερίας μας θυσίας να αποκλείεται εις έγκλειστον μέρος ως κατάδικος; διατί δεν εξετάζεται η αλήθεια ακριβώς και αν έπταισε ή εκφώνησε τι εναντίον της Διοικήσεως, να παιδεύηται κατά τους νόμους; [...]».

Η επιστολή διαμαρτυρίας με την οποία εξέφραζε τα «μεγάλα τα παράπονα ενός πατριώτου» έχει την υπογραφή της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας. Η ηρωίδα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 διαμαρτυρόταν για την πολιτική απόφαση να εξοριστεί στο Λεωνίδιο από το Αργος όπου βρισκόταν, τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη του αγώνα.

Η χειρόγραφη επιστολή βρίσκεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και μαζί με τη γνωστή λιθογραφία του Πέτερ φον Ες «Η Μπουμπουλίνα αποκλείει την Ναυπλίαν» αποτέλεσε την έμπνευση για το έργο του Νικόλα Κληρονόμου «Ενστάσεως κειμήλιον», σχεδόν δύο αιώνες μετά την αποστολή της στο Βουλευτικό Σώμα.

Ο ζωγράφος αποτύπωσε την παράσταση της λιθογραφίας πάνω σε καμβά επικολλημένο σε ξύλο, έβαλε χρώμα στο φόντο, στο πανί από το μπρίκι της Μπουμπουλίνας, στο πρόσωπο και το χέρι της ηρωίδας και στον ναύτη που κρατά το κιάλι, αφήνοντας μόνο το σχεδίασμα της υπόλοιπης εικόνας με μια επεξεργασία που κάνει τον καμβά να θυμίζει το χαρτί της αυθεντικής επιστολής. Σε ένα πλέξιγκλας που μπήκε μπροστά από τη ζωγραφιά, τύπωσε τη διαμαρτυρία της Μπουμπουλίνας, δημιουργώντας ένα έργο που συμβολίζει την άνοδο και την πτώση μιας ηρωίδας και μιας γυναίκας, όπως μας λέει η ιστορικός τέχνης Λουίζα Καραπιδάκη.

Το «Ενστάσεως κειμήλιον» είναι ένα από τα έργα που παρουσιάζονται στην ομαδική έκθεση «ΓAK-ART: Αφηγήσεις & Αναγνώσεις», την οποία επιμελείται η κ. Καραπιδάκη, στην Ελληνοαμερικανική Ενωση. Στην έκθεση σύγχρονοι καλλιτέχνες, διαφορετικών γενεών και τεχνοτροπιών, συνομιλούν με τα αρχεία των ΓΑΚ που σχετίζονται με την ελληνική επανάσταση και δημιουργούν νέες, ενδιαφέρουσες αναγνώσεις.

Η έκθεση αναπτύσσεται σε πέντε άξονες: Σύμβολα, Πρόσωπα, Πολεμικές επιχειρήσεις, Φιλελληνισμός, Γυναικεία παρουσία.

Η Δήμητρα Χανιώτη, για παράδειγμα, με την τεχνική του κεντήματος αποτύπωσε ένα θαλασσινό τοπίο στο κέντρο της «Σάλπιγξ Ελληνική», της πρώτης εφημερίδας της επανάστασης που κυκλοφόρησε στην Καλαμάτα το 1821 και κέντησε τη λέξη «Ελευθερία» γύρω του. Ο Μανώλης Χάρος τοποθέτησε ανάμεσα στα χρώματα της επανάστασης, πατριωτικά σύμβολα, ενδυματολογικά, θρησκευτικά, σε μια ποπ σύνθεση που δεν της λείπει το τσαρούχι. Η Αφροδίτη Λίτη, εμπνευσμένη από τα προσχέδια για τις σημαίες του νέου κράτους, δημιούργησε μια γαλανόλευκη σημαία από σφυρήλατο μέταλλο, τελετουργικά διπλωμένη, επικαλυμμένη με ψηφίδες Μουράνο.

O Γιάννης Αδαμάκης δημιούργησε μια σύνθεση αφιερωμένη στον Λόρδο Βύρωνα με το πρόσωπο του φιλέλληνα στο κέντρο, λέξεις από το ποίημα του Σολωμού για τον θάνατό του, έμφαση στα χέρια του ποιητή, υπαινικτικές μορφές του αγώνα και τον κόκκινο Σκαραβαίο που σταθμεύει και σε άλλα έργα του. Στην έκθεση φιλοξενείται μια σύνθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη από το 2015 με το πρόσωπο του Βύρωνα από ένα χαρακτικό των ΓΑΚ και τα Ελληνικά Χρονικά του 1824 όπου ανακοινώνεται ο θάνατός του.

Στην ενότητα των προσώπων, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης απεικονίζεται πρώτα σε μια φιγούρα του Καραγκιόζη του Ευγένιου Σπαθάρη και έπειτα χωρίς την περικεφαλαία του σε ένα έργο του ζωγράφου Γιώργου Σταθόπουλου. Από την έκθεση παρελαύνουν ο έφιππος Καραϊσκάκης στο γνωστό γλυπτό του Γιάννη Παππά, ο Παπαφλέσσας με την τεχνική του Κωνσταντίνου Παπαμιχαλόπουλου, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος σε διάφορες παραλλαγές, η σκηνή της σύλληψης του Αθανάσιου Διάκου αποδίδεται από τον Τάσο Μαντζαβίνο σε ένα κράμα βυζαντινής αγιογραφίας και λαϊκής τέχνης με έντονο χρώμα. Η Μαρία Γιαννακάκη αποδίδει τον Ιωάννη Λογοθέτη από μια λιθογραφία του Φρίντελ με έντονο μπλε χρώμα σε χρυσό φόντο.

Στην ενότητα της γυναικείας παρουσίας στον αγώνα της επανάστασης ξεχωρίζει η αποτύπωση της Δόμνας Βισβίζη σε μελάνι από τον Βαγγέλη Ρήνα. Το σχέδιο μοιάζει να σβήνεται από το χαρτί όπως η ανάμνηση της Βισβίζη, η οποία το 1826 έστειλε επιστολή στο υπουργείο Ναυτικών με την οποία περιγράφει τη συμμετοχή της στην πολιορκία της Εύβοιας με δικά της έξοδα και το πολεμικό πλοίο του συζύγου της και ζητεί την υποστήριξη της ίδιας και των ορφανών παιδιών της. Στην ίδια ενότητα, η Κωνσταντίνα Συλίκου αποτύπωσε με κάρβουνο και ύφασμα τη μορφή της Μαριγώς Ζαραφοπούλα, μέλους της Φιλικής Εταιρείας, δίπλα σε έναν χειρόγραφο όρκο των Φιλικών.

Σύγχρονοι καλλιτέχνες εμπνέονται από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στη «ΓAK-ART: Αφηγήσεις & Αναγνώσεις».

Εκθεση «ΓAK-ART», συνδιοργάνωση ΕΙΠ, ΓΑΚ, Ελληνοαμερικανική Ενωση. Μασσαλίας 22, έως 18 Δεκεμβρίου.

ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ

el-gr

2021-12-03T08:00:00.0000000Z

2021-12-03T08:00:00.0000000Z

https://kathimerini.pressreader.com/article/282054805315436

Kathimerini Digital