Κλοπή ΦΠΑ αντί αύξησης δαπανών 60% για Παιδεία

Οι απώλειες το 2019 ανήλθαν σε 5,3 δισ. ευρώ

H χώρα με τη μεγαλύτερη κλοπή ΦΠΑ στην Ευρωζώνη είναι η Ελλάδα. Σύμφωνα με μελέτη της Κομισιόν, οι απώλειες ΦΠΑ το 2019 ανήλθαν σε 5,3 δισ. ευρώ. Εάν η φοροκλοπή μειωνόταν στα επίπεδα της Πορτογαλίας, στο 7,9%, θα εισέρρεαν στα κρατικά ταμεία 3,7 δισ. ευρώ επιπλέον, ποσό με το οποίο θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 60% οι δαπάνες για την εκπαίδευση ή κατά 30% οι δαπάνες για την υγεία, ή να διπλασιαστούν οι αμυντικές δαπάνες.

Απώλειες ύψους 5,3 δισ. ευρώ κατέγραψε η χώρα µας από τον ΦΠΑ το 2019, σύµφωνα µε νέα µελέτη που δηµοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ελλάδα έχει τις µεγαλύτερες απώλειες στην Ε.Ε. µετά τη Ρουµανία, ενώ σε επίπεδο Ευρωζώνης κρατάει τα σκήπτρα εδώ και αρκετά χρόνια. Εάν η κυβέρνηση κατάφερνε να περιορίσει τις απώλειες στα επίπεδα της Πορτογαλίας (στο 7,9% αντί για 25,8% επί των προσδοκώµενων εσόδων του φόρου) θα µπορούσε: να αυξήσει κατά σχεδόν 60% τις δαπάνες για την εκπαίδευση ή κατά 30% τις δαπάνες για την υγεία ή να διπλασιάσει τον προϋπολογισµό για την άµυνα ή να αυξήσει κατά 30% τους µισθούς των δηµοσίων υπαλλήλων. Είναι ενδεικτική η αναφορά που γίνεται στη µελέτη και συγκεκριµένα τονίζεται πως η απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ έχει εξαιρετικά αρνητικό αντίκτυπο στις κρατικές δαπάνες για δηµόσια αγαθά και υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτόµαστε όλες και όλοι, όπως τα σχολεία, τα νοσοκοµεία και οι µεταφορές. Ο χαµένος ΦΠΑ θα µπορούσε επίσης να έχει αποδειχθεί επωφελής τη στιγµή που τα κράτη-µέλη προσπαθούν να καλύψουν το χρέος που προέκυψε από την πανδηµία της COVID-19 ή να αυξήσουν τη χρηµατοδότηση µέτρων κατά της κλιµατικής αλλαγής.

Ωστόσο, η φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ στην Ελλάδα παραµένει σχεδόν στα ίδια επίπεδα τα τελευταία χρόνια, κάτι που δείχνει ότι οι πολιτικές που εφαρµόζονται δεν έχουν φέρει αποτελέσµατα. Ωστόσο, η υποχρεωτική τήρηση των ηλεκτρονικών βιβλίων, όπως εκτιµούν στελέχη της ΑΑ∆Ε, είναι πολύ πιθανό να επιφέρει ραγδαίες αλλαγές, κυρίως να εντοπίσει και να σταµατήσει απάτες στις επιστροφές ΦΠΑ.

Οπως προκύπτει από τη µελέτη, το 2019 τα κράτη-µέλη της Ε.Ε. εκτιµάται ότι απώλεσαν 134 δισ. ευρώ από τον φόρο προστιθέµενης αξίας (ΦΠΑ). Το ποσό αυτό, όπως τονίζεται, αντιστοιχεί σε απώλειες εσόδων λόγω απάτης και φοροδιαφυγής στον τοµέα του ΦΠΑ, αποφυγής και πρακτικών βελτιστοποίησης του ΦΠΑ, χρεοκοπιών και πτωχεύσεων, καθώς και εσφαλµένων υπολογισµών και διοικητικών σφαλµάτων. Αν και ορισµένες απώλειες εσόδων είναι αδύνατο να αποφευχθούν, η αποφασιστική δράση και οι στοχευµένες απαντήσεις πολιτικής θα µπορούσαν να κάνουν πραγµατικά τη διαφορά, ιδίως όσον αφορά τη µη συµµόρφωση. Ο Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονοµίας, σχολιάζοντας τη µελέτη ανέφερε: «Παρά τη θετική τάση που έχει καταγραφεί τα τελευταία έτη, το έλλειµµα ΦΠΑ εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρές ανησυχίες, ιδίως αν λάβουµε υπόψη τις τεράστιες επενδυτικές ανάγκες που πρέπει να καλύψουν τα κράτη-µέλη µας τα επόµενα έτη. Σύµφωνα µε τα στοιχεία αυτού του έτους, πρόκειται για απώλειες άνω των 4.000 ευρώ ανά δευτερόλεπτο. Πρόκειται για απαράδεκτες απώλειες για τους εθνικούς προϋπολογισµούς, γεγονός που σηµαίνει ότι το βάρος της κάλυψης του ελλείµµατος πέφτει στους απλούς πολίτες και στις απλές επιχειρήσεις, µέσω άλλων φόρων που καλούνται να πληρώσουν για ζωτικής σηµασίας δηµόσιες υπηρεσίες. Πρέπει να καταβάλουµε κοινή προσπάθεια για την καταπολέµηση της απάτης στον τοµέα του ΦΠΑ, ενός σοβαρού εγκλήµατος που αφαιρεί χρήµατα από την τσέπη των καταναλωτών, υπονοµεύει τα συστήµατα πρόνοιας και αδειάζει τα κυβερνητικά ταµεία».

Σε ονοµαστικούς όρους, το 2019 το συνολικό έλλειµµα ΦΠΑ της Ε.Ε. µειώθηκε κατά σχεδόν 6,6 δισ. ευρώ, στα 134 δισ. ευρώ, µείωση που συνιστά σηµαντική βελτίωση σε σχέση µε το προηγούµενο έτος, κατά το οποίο είχε σηµειωθεί µείωση κατά 4,6 δισ. ευρώ. Αν και το συνολικό έλλειµµα ΦΠΑ βελτιώνεται µεταξύ του 2015 και του 2019, παραµένει άγνωστη η πλήρης έκταση των επιπτώσεων της πανδηµίας COVID-19 στην καταναλωτική ζήτηση και, κατά συνέπεια, στα έσοδα από τον ΦΠΑ το 2020.

Το 2019 η Ρουµανία κατέγραψε το υψηλότερο εθνικό έλλειµµα συµµόρφωσης προς τον ΦΠΑ, έχοντας απολέσει το 34,9% των εσόδων της από ΦΠΑ, ακολουθούµενη από την Ελλάδα (25,8%) και τη Μάλτα (23,5%). Τα µικρότερα ελλείµµατα ΦΠΑ παρατηρήθηκαν στην Κροατία (1,0%), στη Σουηδία (1,4%) και στην Κύπρο (2,7%). Σε απόλυτες τιµές, τα υψηλότερα ελλείµµατα συµµόρφωσης προς τον ΦΠΑ καταγράφηκαν στην Ιταλία (30,1 δισ. ευρώ) και στη Γερµανία (23,4 δισ. ευρώ).

Τα µέτρα που λαµβάνονται δεν αποδίδουν, καθώς τα τελευταία χρόνια η φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ κινείται στα ίδια επίπεδα.