Αστέρας παλαιάς κοπής και διαρκούς γοητείας

«Ημασταν όλες ερωτευμένες μαζί του», λέει μια μεγαλύτερη σε ηλικία φίλη μαθαίνοντας για το αφιέρωμα «Κερκ Ντάγκλας: Η μοναξιά των γενναίων» στην Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης. Φέτος συμπληρώνονται δύο χρόνια από τον θάνατό του: έφυγε από τη ζωή τον Φεβρουάριο του 2020 σε ηλικία 104 ετών. Εγραψε ιστορία στο θέατρο και κυρίως στον αμερικανικό κινηματογράφο ως ηθοποιός, παραγωγός και σκηνοθέτης. Γιος μιας πάμφτωχης εβραϊκής οικογένειας, με γονείς που έφτασαν μετανάστες στις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Λευκορωσία, διέσχισε τον 20ό αιώνα με αποφασιστικότητα – πιθανό κατάλοιπο του αγώνα για επιβίωση που ξεκίνησε από μικρός. Μέχρι να γίνει ηθοποιός, έκανε 40 διαφορετικές δουλειές. Σπούδασε με δανεικά χρήματα που τα ξεπλήρωσε δουλεύοντας, ήταν μέλος της ομάδας πάλης του πανεπιστημίου και υπηρέτησε στο Ναυτικό κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στον κινηματογράφο μπήκε με τη μεσολάβηση της φίλης του Λορίν Μπακόλ. Ηταν το 1946, με τις «Αμαρτωλές γυναίκες». Η φιλμογραφία του είναι τεράστια και οι επιτυχίες αναρίθμητες, μολονότι δεν κέρδισε ποτέ Οσκαρ παρά τις τρεις υποψηφιότητες. Το Χόλιγουντ τον τίμησε για τη συνολική προσφορά του στην τέχνη του σινεμά το 1996, όταν η περίφημη «Μαύρη λίστα του Χόλιγουντ» ήταν πια περασμένα-ξεχασμένα. Ομως ο Ντάγκλας, αν και αστέρας μεγάλου μεγέθους από τη δεκαετία του 1950, ποτέ δεν αποδέχτηκε τους εκβιασμούς της μακαρθικής περιόδου. Με την υποστήριξή του ο εξαιρετικός σεναριογράφος Ντάλτον Τράμπο, ο οποίος είχε αποκλειστεί από τα στούντιο ως «φιλοκομμουνιστής», υπέγραψε και πάλι σενάριό του. Ηταν στην ταινία «Σπάρτακος» το 1957.

Στο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης θα προβληθούν 4 ταινίες. Είναι όλες μία και μία: το αντιπολεμικό αριστούργημα του Κιούμπρικ «Σταυροί στο μέτωπο», το νουάρ του Γουάιλντερ «Το τελευταίο ατού», το δράμα του Καζάν «Ο συμβιβασμός». Η τέταρτη είναι η πιο αγαπημένη του Ντάγκλας από όλη τη φιλμογραφία του: το «Μόνοι είναι οι γενναίοι» (1962), ένα μελαγχολικό κατευόδιο σε μια εποχή που σβήνει και χάνεται, σε σενάριο του Τράμπο.

Το αφιέρωμα παρουσιάζεται στην αίθουσα «Σταύρος Τορνές» στις 30/1-2/2.