Αναζητώντας το μέτρο: πολιτική και ασφάλεια

Με έχει επηρεάσει η βαριά πολιτική ατμόσφαιρα και η συζήτηση για τη σχέση αιτίου και αιτιατού με τη λειτουργία θεσμών ταγμένων στην προστασία της εθνικής μας ασφάλειας. Ειδικά σήμερα που ο αναθεωρητισμός, οι πραγματικές απειλές και οι κίνδυνοι όπως τους έχουν οριοθετήσει η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση είναι τόσο οξυμένοι όσο ποτέ κατά το πρόσφατο παρελθόν. Διαφωνώντας συνάμα –πράγμα όχι πρωτότυπο– στον τρόπο αντιμετώπισής τους. Το ζήτημα δεν είναι μόνο σημερινό. Είναι όμως και σημερινό. Εχω ιδίαν αντίληψη επανειλημμένων δυσλειτουργιών στον τομέα αυτό κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο, που οδήγησαν μάλιστα και σε κυβερνητικές κρίσεις. Γνωστότερη η κρίση του Ιανουαρίου 1996. Δεν ήταν όμως η μόνη. Προ λίγων μόλις ετών υπέβοσκε σοβαρή κρίση με πρωταγωνιστές επικεφαλής δύο κρισίμων υπουργείων.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς πολύπειρος πολιτικός ή των δημοσίων πραγμάτων μυημένος παρατηρητής για να αντιληφθεί ότι στην ελληνική ιδιαιτερότητα κατά κανόνα τα πρόσωπα είναι αυτά που διαμορφώνουν θετικά, αρνητικά ή ουδέτερα τη λειτουργία των θεσμών. Το αντίστροφο, καίτοι αυτονόητο, εξακολουθεί, φοβούμαι, να είναι το επιδιωκόμενο.

Τέτοιες καταστάσεις με θλίβουν. Ανήκω στην κατηγορία των κρατικών λειτουργών της μεταπολιτευτικής μας Δημοκρατίας που διαχρονικά ευαγγελίζονταν την πολιτική συναίνεση, συνεννόηση και τη διακομματική συνέχεια ως θεμελιώδη παράγοντα εθνικής προκοπής, ισχύος και αποτροπής. Στην κατηγορία επίσης των πολιτών που σθεναρά πιστεύουν στην ολοένα ενισχυόμενη αποτρεπτική ισχύ της χώρας μας.

Αβολα επίσης νιώθω διότι εξακολουθούμε να είμαστε ίσως η μόνη χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, Ευρωπαϊκής Ενωσης και Βαλκανίων στην οποία, εκατό χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, δεν έγινε η τομή για τη σύσταση ενός πραγματικού υψηλής εμβέλειας Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας. Η υποδειγματική διαχείριση συνεχών και ταυτόχρονων κρίσεων από τον Εβρο και το Αιγαίο μέχρι σήμερα, δεν αποτελεί αφ’ εαυτής συνθήκη ικανή για να δικαιολογήσει τη δειλή του παρουσία. Μεταξύ αυτών που είχαν επεξεργασθεί την ιδέα και από δεκαετίας δημόσια προτείνει, είχα χειροκροτήσει την προαναγγελία της σύστασής του πριν από τις εκλογές του 2019. Διαβάζω για «αναβάθμιση» του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στην περί ΕΥΠ δήλωση του κυρίου πρωθυπουργού της 8ης Αυγούστου. Θετική παράπλευρη εξέλιξη.

Ας προσθέσω επίσης ότι η αποκαλούμενη σύσκεψη ή συμβούλιο πολιτικών αρχηγών –πολιτικοί και κόμματα ζητούν όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση, αποστρέφονται όμως όταν κυβερνούν– δεν φαίνεται να συνιστά ελκυστική και επιθυμητή επιλογή λόγω του νεφελώδους από τριακονταετίας παρελθόντος (Απρίλιος 1992, Μακεδονικό). Δεν είναι άστοχο ή άσκοπο να θυμίσω ότι στο Συμβούλιο εκείνο οι συμμετέχοντες πολιτικοί αρχηγοί είχαν επιδείξει υψηλό βαθμό ευθύνης και αντίληψης της σοβαρότητας των περιστάσεων καταθέτοντας ουσιαστικές παρατηρήσεις, μεταξύ των οποίων και η γ.γ. του ΚΚΕ κ. Αλέκα Παπαρήγα. Πρόβλημα ανέκυψε λόγω της σύγκρουσης του πρωθυπουργού με τον επί των Εξωτερικών υπουργό. Επίσης, εν συνεχεία διότι, με εξαίρεση τον Μιχάλη Παπακωνσταντίνου, ουδείς θέλησε να λάβει αποστάσεις σε σχέση με τον δεσμευτικό ή μη χαρακτήρα των αποφάσεων για τους χειρισμούς στο Μακεδονικό. Δημόσια τουλάχιστον.

Στις 6 Ιουλίου 2015, έκτακτη σύσκεψη των πολιτικών μας ταγών έσωσε την Ελλάδα από την τελική και ολοκληρωτική καταστροφή. Σταθήκαμε τότε απέναντι σε εκείνους που ταύτιζαν τον αντιευρωπαϊσμό με τον νέο πατριωτισμό και την «εθνικοφροσύνη». Ευτυχώς τα πράγματα αντεστράφησαν. Χάρις στην ορθοφροσύνη και στον πατριωτισμό συγκεκριμένων πολιτικών παρατάξεων και την εκ των υστέρων αντίληψη της προκείμενης καταστροφής και αντιστροφής προτεραιοτήτων από τον πρωθυπουργό, η Ελλάδα παρέμεινε στο ασφαλές λιμάνι της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Θυμάται κανείς τι είχε προηγηθεί και ποιο ήταν το πολιτικό κλίμα την Κυριακή 5 Ιουλίου ή δύο μέρες πριν; Δυστυχώς.

Το άβολο σήμερα. Διερωτώμαι: Τίποτα δεν έχει αλλάξει εδώ και τριάντα χρόνια στο Αιγαίο, στη βαλκανική μας γειτονιά, στην Ευρώπη και στην παγκόσμια σκηνή μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία; Ούτε καν η ριψοκίνδυνη αναμέτρηση ισχύος με τη Ρωσία και την Κίνα και την υπαρκτή απειλή μιας παγκόσμιας σύγκρουσης; Αλήθεια, δεν επιβάλλεται τώρα μια ευρείας ημερησίας διατάξεως εμπιστευτική συζήτηση των πολιτικών μας ταγών, μακριά από τους τηλεοπτικούς φακούς;

Είναι αλήθεια ότι εκτός συνόρων, στη γειτονιά μας και πιο μακριά, κάποιοι ή πολλοί επιχαίρουν με τη δική μας κρίση, που αφορά μάλιστα σε θεμελιώδη θεσμό της εθνικής μας ασφάλειας. Μπορεί κάποιος να μη συμφωνεί με την επισήμανση αυτή τουλάχιστον της πρωθυπουργικής δήλωσης; Αναμφίβολα, η δική μας αντιπροσωπευτική Δημοκρατία και η βελτίωση του πολιτικού κλίματος χρειάζονται τολμηρές πρωτοβουλίες που ξεπερνούν τις προκείμενες ατομικές ή θεσμικές ευθύνες.

Ολες οι πλευρές ας συνειδητοποιήσουμε ότι ζούμε την πλέον επικίνδυνη περίοδο των τελευταίων δεκαετιών. Συντομότερα ίσως απ’ ό,τι αναμένουμε θα χρειασθούν κρίσιμες και δύσκολες αποφάσεις που ξεπερνούν τα πολιτικά, συνταγματικά και θεσμικά όρια ευθύνης κάθε κυβέρνησης και κάθε πολιτικής παράταξης.

Τη μέρα αυτή θα κληθούμε όλοι να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Παράλληλα με τον καταλογισμό ευθυνών και τη διόρθωση των πραγματικών σφαλμάτων αφενός, η αποκατάσταση της ισορροπίας και του μέτρου στην πολιτική σύγκρουση αφετέρου είναι τώρα αναγκαίες συνθήκες.

Επιβάλλεται τώρα μια ευρείας ημερησίας διατάξεως εμπιστευτική συζήτηση των πολιτικών μας ταγών, μακριά από τους τηλεοπτικούς φακούς.