Ταξίδι #5

Ορισμένα ταξίδια είναι γραφτό τους να γίνουν. Το επιτάσσει η ερωτική επιθυμία. Ισως αυτό να είχε στον νου του μιαν ωραία ημέρα του 1920 όταν ο Αμερικανός ποιητής Ουίλιαμ Κάρλος Ουίλιαμς συνέθεσε το ποίημα «Στον Μάρκο Αντώνιο στον ουρανό» («Η κόρη στην Κόλαση και άλλα ποιήματα», μτφρ. Γιάννης Ζέρβας, εκδ. Printa).

Η ιστορία είναι αυτή: Ο Μάρκος, συγγενής και δεξί χέρι του Ιουλίου Καίσαρα, μετά τη δολοφονία του τελευταίου, σχημάτισε την τριανδρία, μαζί με τον Οκταβιανό και τον Μάρκο Αιμίλιο Λέπιδο, που θα διοικούσε τη Ρώμη. Η δημοκρατία είχε προ πολλού εκπέσει. Οπως συμβαίνει συχνά με αυτές τις συλλογικές ηγεσίες, το πράγμα ξέφτισε. Ο Μάρκος ήρθε σε γάμο με την αδελφή του Οκταβιανού, αλλά το πάθος του το ξόδευε όλο στην Κλεοπάτρα. Τόσο που εκτός από τα τρία παιδιά που έκαναν μαζί, της έταξε ασιατικές κατακτήσεις της Ρώμης.

Η οργή του Οκταβιανού και του ρωμαϊκού λαού υπήρξε θηριώδης. Ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος και, ως γνωστόν, κρίθηκε εις βάρος του Μάρκου στο ακρωτήριο Ακτιο, στην είσοδο του Αμβρακικού Κόλπου. Ο Μάρκος τράπηκε σε φυγή προς την Αλεξάνδρεια. Ο Οκταβιανός τον καταδίωξε ώς εκεί. Ολα είχαν τελειώσει. Οι δύο παράνομοι εραστές προτίμησαν να πάρουν τη ζωή τους. Οσο πάθος είχε απομείνει ξοδεύτηκε μέσα από δύο χειρονομίες αυτοχειρίας.

«Αντώνιε», γράφει τώρα ο Ουίλιαμς, «γιατί ακολούθησες/ το αγαπημένο αυτό κορμί/ με τα πλοία σου στο Ακτιο;». O ποιητής, απευθυνόμενος πάντοτε προς τον αυτοκαταστροφικό Ρωμαίο ηγέτη στον ουρανό, δοκιμάζει μερικές υποθέσεις: «Ελπίζω γιατί/ την ήξερες εκατοστό το εκατοστό/ από τα πλαγιασμένα πόδια ανεβαίνοντας/ ως τις ρίζες των μαλλιών/ και ξανά κάτω και πως/ την έβλεπες/ πάνω από το φρένιασμα της μάχης/ - σύννεφα, δέντρα, χλόη».

Ο ερωτευμένος στρατηγός μπορεί να διακρίνει «πάνω από το φρένιασμα της μάχης» το πρόσωπο, το κορμί του πόθου του. Δεν αρκεί αυτή η αγιασμένη εικόνα μέσα του για να κερδίσει τη μάχη. Η μοίρα του είναι η ήττα και από εκεί, χάρη ίσως στα «πλαγιασμένα της πόδια», η ανάληψή του στους ουρανούς. Ο Ουίλιαμς θυμάται τον Μάρκο και τον έρωτά του για την Κλεοπάτρα ένα ήσυχο φωτεινό πρωινό, «πόσες φορές από αντανάκλαση/ σε χλόη, σύννεφα και δέντρα/ μπαίνει στο βορεινό δωμάτιό μου/ αγγίζοντας τους τοίχους/ με χλόη, σύννεφα και δέντρα».

Το ερώτημα (Αντώνιε, γιατί ακολούθησες το αγαπημένο κορμί;) μοιάζει να απομένει αναπάντητο. Ωστόσο, ο ποιητής κλείνει το ποίημα με μια απάντηση που ίσως να ξεσηκώνει περισσότερα ερωτήματα (και αυτές, ομολογουμένως, είναι οι καλύτερες απαντήσεις, όποιο κι αν είναι το ερώτημα): «Γιατί τότε/ ακούς στον ουρανό». Ακούει «στον ουρανό» άραγε τα ψελλίσματα του ποιητή από το μέλλον; Ή την ανάσα της γυναίκας από το παρελθόν; Ας ταξιδέψουμε το καλοκαίρι σκεπτόμενοι τη δεύτερη πιθανότητα.

Ο Μάρκος ήρθε σε γάμο με την αδελφή του Οκταβιανού, αλλά το πάθος του το ξόδευε όλο στην Κλεοπάτρα.