Ο μικρόκοσμος και η κοινωνία

Αναφέρομαι στη σχέση του μικρόκοσμου της πολιτικής με την κοινωνία. Στη σχέση μιας ευάριθμης ομάδας πολιτικών, δημοσιογράφων και διαμορφωτών της κοινής γνώμης με αυτό που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε μέσο πολίτη. Πόσο μπορεί να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του οι μάχες που δίνονται μέσα στη Βουλή, στο Διαδίκτυο και στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων; Από τις δημοσκοπήσεις προκύπτει πως τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών την απασχολούν άλλα προβλήματα από αυτά που θέτει ο πολιτικός μικρόκοσμος. Και γι’ αυτό η πόλωση που επικρατεί στον λόγο των εκπροσώπων αυτού του μικρόκοσμου δεν διαχέεται στην κοινωνία. Γίνεται ερήμην της.

Θυμάμαι στη δεκαετία του 1980 που υπήρχαν τα «γαλάζια» και τα «πράσινα» καφενεία, οικογενειακές συγκεντρώσεις διαλύονταν πριν από την ώρα τους λόγω των πολιτικών διαφωνιών, φίλοι έκοβαν τις «καλημέρες» τους. Οι αφισοκολλήσεις κατέληγαν σε ομαδικές συμπλοκές σχεδόν κάθε βράδυ. Η κάθετη τομή διέτρεχε όλη την κοινωνία, γιατί η «αλλαγή» ήρθε, για έναν ολόκληρο κόσμο συντηρητικό, απρόσκλητη, και ήταν δομική. Τότε, σε επίπεδο πολιτικών διακηρύξεων, οι διακυβεύσεις αφορούσαν πρωτίστως τον εξωτερικό προσανατολισμό της χώρας και η πόλωση απέρρεε από μια έντονη ιδεολογική σύγκρουση που διεξαγόταν μεταξύ των κατεστημένων κοινωνικών δυνάμεων και αυτών που θεωρούσαν τους εαυτούς τους κοινωνικά αποκλεισμένους επί τρεις δεκαετίες.

Σήμερα τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Οσες κραυγές και να ακούγονται στη Βουλή δεν ακουμπάνε τον μέσο πολίτη που αγωνίζεται πώς θα τα βγάλει πέρα κάθε μήνα. Οι οξείες πολιτικές αντιπαραθέσεις συγκινούν τους επαγγελματίες της πολιτικής. Ο απόμακρος πόλεμος του Διαδικτύου δεν μπορεί να συγκριθεί με τις προσωπικές αντιπαραθέσεις της δεκαετίας του 1980.

Μήπως βαδίζουμε προς μια αρρωστημένη προεκλογική περίοδο; Πάντα οι προεκλογικές περίοδοι είναι πολωμένες, γιατί τα στρατόπεδα πρέπει να περιχαρακωθούν και να περιφρουρηθούν, ώστε να αποτραπούν πρωτίστως οι διαρροές. Και αυτό μπορεί να γίνει κυρίως με λόγο και συμπεριφορές που απευθύνονται στο θυμικό και στον φαντασιακό κόσμο των ψηφοφόρων. Ομως οι συγκινησιακές προσεγγίσεις αγγίζουν μόνον τους πιστούς, έναν κόσμο συγκεκριμένο και δεδομένο. Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, έχοντας άλλες ανάγκες και άλλες προτεραιότητες, κρίνει και συγκρίνει έργα και μένει απαθής στις πολιτικές κορώνες και στις πολεμικές ιαχές.