Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ePaper

● Αρθρο στην «Κ».

Του ΗΛΙΑ ΚΙΚΙΛΙΑ* * Ο κ. Ηλίας Κικίλιας είναι γραμματέας του τομέα Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής.

Τα προβλήματα του μοντέλου επαγγελματικής κατάρτισης. Του Ηλία Κικίλια, γραμματέα του τομέα Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ - Κίνημα Αλλαγής.

Τον Οκτώβριο του 2021 το υπουργείο Εργασίας ανακοίνωσε ότι θα επενδυθεί λίγο πάνω από 1 δισ. ευρώ από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης για την κατάρτιση 500.000 πολιτών σε βασικές ψηφιακές δεξιότητες και σε θέματα που σχετίζονται με την πράσινη οικονομία, με στόχο να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τις νέες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας.

Πρόβλημα πρώτον, δεν γνωρίζουμε επακριβώς ποιες είναι αυτές, αφού δεν διαθέτουμε ένα αντίστοιχο συνεκτικό στρατηγικό σχέδιο σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Πώς ακριβώς θα αντιμετωπίσουμε τις τρέχουσες αναντιστοιχίες δεξιοτήτων ή την πρόκληση της επανεκπαίδευσης (reskilling) των εργαζομένων, εάν δεν έχουμε μια πειστική απάντηση ως προς το ποιες ακριβώς είναι αυτές οι αναντιστοιχίες και οι ανάγκες upskilling και reskilling; Δεν έχουμε σχέδιο ούτε καν για τις ανάγκες που θα προκύψουν από τα έργα που έχουν ήδη προσδιοριστεί να χρηματοδοτηθούν από το Τ.Α.

Λίγους μήνες αργότερα ο ΟΑΕΔ –ΔΥΠΑ, όπως είναι το νέο όνομα– άρχισε να εφαρμόζει το λεγόμενο νέο πλαίσιο, εγκαινιάζοντας ένα νέο σύστημα κατάρτισης 120.000 ανέργων όπου σχεδόν κάθε εγγεγραμμένος άνεργος – από το σχεδόν 1 εκατομμύριο που υπάρχουν στα μητρώα του ΟΑΕΔ– αφού εγκριθεί η αίτησή του δικαιούται ένα κουπόνι (voucher) αξίας 5 ευρώ για κάθε ώρα κατάρτισης και άλλο ένα κουπόνι αξίας 110 ευρώ για τις εξετάσεις πιστοποίησης που διενεργούνται από αντίστοιχες εταιρείες. Μετά το πέρας της κατάρτισης οι άνεργοι δικαιούνται το 70% του επιδόματός τους και το υπόλοιπο 30% αν επιτύχουν στις εξετάσεις.

Οι άνεργοι μπορούν να επιλέξουν σχεδόν οποιοδήποτε πρόγραμμα προσφέρεται από τους παρόχους κατάρτισης, είτε πανεπιστημιακά ιδρύματα είτε αδειοδοτημένoι ιδιωτικοί φορείς, τα γνωστά ΚΕΚ, οι οποίοι μπορούν να υποβάλουν προγράμματα διάρκειας 50 έως 200 ωρών, χωρίς να καθορίζονται εξειδικευμένα κριτήρια τεκμηρίωσης της προτεινόμενης διάρκειας.

Πώς θα λειτουργήσει η «αγορά» με βάση αυτούς τους κανόνες; Απάντηση, οι άνεργοι και οι επιχειρήσεις θα προσπαθήσουν να μεγιστοποιήσουν τα έσοδά τους.

Οι άνεργοι θα εισπράξουν το 100% του μέγιστου επιδόματος κατάρτισης, 1.000 ευρώ, υπό δύο προϋποθέσεις. Πρώτον, η διάρκεια του προγράμματος να είναι η μέγιστη επιτρεπόμενη –200 ώρες– και δεύτερον, να επιτύχουν στις εξετάσεις πιστοποίησης. Παρεμπιπτόντως, είναι χρήσιμο να σημειωθεί ότι το ύψος του επιδόματος είναι υψηλότερο από τον κατώτατο μισθό, ενώ τα προγράμματα αυτά προβάλλονται από τα ΜΜΕ ως «ΟΑΕΔ 2022 επίδομα 1.000 ευρώ».

Δεδομένου ότι μπορούν να επιλέξουν όποιον πάροχο θέλουν, το σύστημα οδηγεί την «αγορά» να προσφέρει «εύκολα» και stressfree προγράμματα με τη μέγιστη επιτρεπτή διάρκεια, προκειμένου να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερα vouchers και να εξασφαλίσουν τη μέγιστη οικονομική απόδοση, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους ανέργους. Ο «ελεύθερος ανταγωνισμός» οδηγεί αναπόφευκτα σε «γκρίζες συνεργασίες», ώστε να μπορούν να εγγυηθούν στους «πελάτες» τους 100% επιτυχία, δηλ. 1.000 ευρώ. Win-win και για τις δύο πλευρές.

Οσον αφορά την κοινωνική αποδοτικότητα, ωστόσο, τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Προγράμματα που στην ιδιωτική αγορά διαρκούν περίπου 100 ώρες, εδώ προσφέρονται με 200 ώρες, γιατί το εισόδημα τόσο των ανέργων όσο και των παρόχων διπλασιάζεται, αλλά διπλασιάζεται και το κοινωνικό κόστος, διότι διπλάσιος αριθμός δικαιούχων θα μπορούσε να εκπαιδευθεί με το ίδιο ποσό, σύμφωνα με το κόστος της ιδιωτικής αγοράς.

Συνοπτικά, χωρίς να έχουμε την απαραίτητη γνώση και το κατάλληλο σχέδιο για τις ελλείψεις και τις μεσοπρόθεσμες ανάγκες της αγοράς εργασίας, επιλέξαμε να εφαρμόσουμε ένα εντελώς ακατάλληλο και αναποτελεσματικό delivery model επαγγελματικής κατάρτισης, που απέχει μακράν από τους στόχους όχι μόνο του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά κάθε ορθολογικής πολιτικής στο πεδίο αυτό και καταλήγει αναπόφευκτα σε «στρεβλώσεις» και σπατάλη πολύτιμων πόρων. Οι άνεργοι προσπαθούν να αναζητήσουν εύκολα προγράμματα και φορείς που θα τους εγγυηθούν το μέγιστο επίδομα των 1.000 ευρώ. Οι επιχειρήσεις για να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους «πελάτες» προσπαθούν να εγγυηθούν 100% επιτυχία με stress-free προγράμματα 200 ωρών, ακόμη και αν επαρκούν οι μισές ώρες για το ίδιο αντικείμενο και σίγουρη επιτυχία στις εξετάσεις πιστοποίησης. Οι ελλείψεις και οι ανάγκες σε ειδικότητες και δεξιότητες στην αγορά εργασίας, η καταπολέμηση της ανεργίας και οι προοπτικές απασχόλησης των ανέργων παρακολουθούν από την εξέδρα την άσκοπη σπατάλη πολύτιμων

πόρων και άλλη μια χαμένη ευκαιρία για μια ουσιαστική μεταρρύθμιση.

Το εύκολο θα ήταν να ρίξουμε το φταίξιμο στους «τεμπέληδες» και «πονηρούς» ανέργους, όπως συνηθίζεται το τελευταίο διάστημα, και τις «ασύδοτες» επιχειρήσεις. Το γεγονός, ωστόσο, είναι ότι οι άνεργοι και οι επιχειρήσεις προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τα έσοδά τους, όχι παραβιάζοντας αλλά ακολουθώντας τους κανόνες που ορίζει το σύστημα. Αυτό είναι ο μοναδικός υπεύθυνος για τις στρεβλώσεις, την αναποτελεσματικότητα και τη σπατάλη πόρων.

Υποστηρίζεται ότι το σύστημα αυτό βασίστηκε ρητά στην έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη. Εχω πολλές αντιρρήσεις για τις προτάσεις της έκθεσης αυτής ως προς το συγκεκριμένο θέμα, κυρίως ως προς την απλοϊκή του και μονόπλευρη σκοπιά και την ασφυκτική κρατικοκεντρική του οπτική, αλλά εκεί, τουλάχιστον, περιγράφεται ένα ορθολογικό –όχι όμως αποτελεσματικό– σύστημα που μόνο σχηματικές αναλογίες έχει με αυτό που εφαρμόζεται.

Για να μη χαθεί άλλη μια ευκαιρία για πραγματική μεταρρύθμιση σε έναν ζωτικό τομέα και πολύτιμοι πόροι, υπάρχει ακόμη χρόνος για να οικοδομήσουμε ένα πραγματικά ορθολογικό και αποτελεσματικό σύστημα. Αρκεί να ενεργήσουμε γρήγορα.

Ασκοπη σπατάλη πολύτιμων πόρων και άλλη μια χαμένη ευκαιρία για μια ουσιαστική μεταρρύθμιση.

OIKONOMIKH

el-gr

2022-12-10T08:00:00.0000000Z

2022-12-10T08:00:00.0000000Z

https://kathimerini.pressreader.com/article/282389813520914

Kathimerini Digital