Ασφυξία στην πόλη

Τα μεγάλα θέματα στη διεθνή συζήτηση για το μέλλον των πόλεων είναι η απελευθέρωση των ιστορικών κέντρων από τα Ι.Χ. και η πρόσκληση της φύσης μέσα στον αστικό ιστό. Και στα δύο μείζονα αυτά ζητήματα, η Αθήνα παίρνει βαθμό κάτω από τη βάση. Η Αθήνα είναι μια πόλη για τα αυτοκίνητα. Αυτή η πικρή διαπίστωση είναι καθημερινότητα για χιλιάδες οδηγούς και μη. Από ανάγκη και από επιλογή, το ιδιωτικό αυτοκίνητο έχει κυριεύσει το μυαλό μας. Η ζωή στην Αθήνα παραμένει εξαρτημένη από το Ι.Χ. για μια σειρά από λόγους.

Είναι ένα τεράστιο θέμα, ίσως ένα από τα πιο σημαντικά για την καθημερινότητα. Χιλιάδες οδηγοί, επιστρέφοντας κουρασμένοι στο σπίτι τους από μια δύσκολη μέρα δουλειάς και υποχρεώσεων, είναι αναγκασμένοι να ψάχνουν εναγωνίως μια θέση για να αφήσουν το αυτοκίνητο και να πάνε σπίτι τους να ξεκουραστούν. Σε όλες τις συνοικίες, Αμπελόκηποι, Κυψέλη, Ζωγράφου, Παγκράτι, Κουκάκι κ.ο.κ. Είναι μια καθημερινή υπενθύμιση ότι πολλά από όσα ζούμε τα έχουμε σχεδιάσει λάθος. Ανυπολόγιστες είναι οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, στη μόλυνση του περιβάλλοντος, στη λειτουργικότητα της πόλης.

Αν δει κανείς δημοσιεύματα από τη δεκαετία του ’60, όλα όσα ζούμε είχαν προβλεφθεί. Σήμερα, αποστάσεις απομακρυσμένων περιοχών, π.χ. από το Γαλάτσι στη Βούλα, από την Καλλιθέα στου Ζωγράφου ή από τη Βουλιαγμένη στην Κυψέλη, θα γίνουν σχεδόν αναγκαστικά με ιδιωτικό αυτοκίνητο. Είναι η στρεβλή κουλτούρα μας, είναι και το μικρό δίκτυο του μετρό. Είναι τα αραιά δρομολόγια των λεωφορείων (πολλά από τα οποία χαλάνε γιατί είναι σαράβαλα), είναι και η άθλια κατάσταση στον ηλεκτρικό. Ολα αυτά συντείνουν στο να δίνουν στην Αθήνα εικόνα τριτοκοσμικής πόλης.

Σε καμία πρωτεύουσα δεν θα ήταν δυνατόν να επικρατεί, π.χ., αυτή η κατάσταση στον άξονα της Καραγιώργη Σερβίας - Περικλέους - Αθηναΐδος από την πλατεία Συντάγματος έως την Αθηνάς. Χιλιάδες τουρίστες και μόνιμοι κάτοικοι συνωθούνται στα ανύπαρκτα πεζοδρόμια σε έναν στενότατο δρόμο πυκνής κυκλοφορίας, γεμάτο καταστήματα, μπαρ, εστιατόρια και ξενοδοχεία.

Αλλά αυτή η αποσπασματική εικόνα μάς δείχνει ένα μεγάλο κάδρο. Η Αθήνα δεν μπορεί να συνεχίσει έτσι, με την καθημερινότητα τόσο δύσκολη. Είναι και ο χαρακτήρας του Ελληνα, αλλά είναι και το σχεδίασμα της πολιτικής. Η σημερινή εικόνα δεν είναι εικόνα ευρωπαϊκής πρωτεύουσας.