Σερβία - Κόσοβο, Ε.Ε., ΗΠΑ και Ρωσία

Hεπίτευξη το περασμένο Σάββατο στην Αχρίδα συμφωνίας μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου για την εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων, προκάλεσε ανακούφιση στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όπως και στις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον. Πανηγυρισμοί ωστόσο δεν χωρούν ούτε υπερβολική αισιοδοξία πρέπει να εκπέμπεται. Με την αποδοχή από τον πρόεδρο Βούτσιτς και τον πρωθυπουργό Κούρτι, του λεγόμενου γαλλογερμανικού σχεδίου, που βεβαίως έχει την έγκριση της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, τέθηκε ένα πλαίσιο διαλόγου.

Θα χρειαστεί χρόνος, βούληση και από τις δύο πλευρές και βεβαίως βοήθεια (διαρκής πίεση, δηλαδή με καρότο και μαστίγιο) από Ευρωπαίους και Αμερικανούς για να υπάρξει, αν υπάρξει, αποτέλεσμα στο πεδίο. Τέτοιες ιστορικές διενέξεις και εκκρεμότητες, πνιγμένες στο αίμα, στο μίσος και την καχυποψία, όπως αυτή του Κοσόβου, δεν επιλύονται μονομιάς με μια συμφωνία, όταν μάλιστα αυτή έχει επιβληθεί άνωθεν. Μπορεί οι δύο ηγέτες να αντιλαμβάνονται τη γεωπολιτική σημασία της επούλωσης της πληγής και τα οφέλη που θα προκύψουν για τους λαούς τους, αλλά και εκείνους γενικότερα της Βαλκανικής, όμως θα πρέπει να πείσουν και τους ομοεθνείς τους για τον επερχόμενο συμβιβασμό, που προβλέπεται επώδυνος και για τα δύο έθνη. Και δεν θα είναι καθόλου εύκολο να περάσουν στις κοινωνίες τους μια τέτοιου μεγέθους «εθνική προδοσία», δεδομένου ότι τόσο ο Βούτσιτς όσο και ο Κούρτι έχτισαν πολιτική καριέρα με την αδιαλλαξία στο θέμα του Κοσόβου. Ειδικά για τους Σέρβους, θα χρειαστεί η αδιαμφισβήτητη επικοινωνιακή λαϊκιστική μαεστρία του Βούτσιτς, για να αποτρέψει ένα ισχυρό κύμα λαϊκής οργής. Στην Αχρίδα, Σέρβοι και Αλβανοί δεν υπέγραψαν συμφωνία.

Ο Βούτσιτς δήλωσε πως δεν μπορεί να συνυπογράψει με μια οντότητα που δεν αναγνωρίζει και κατόπιν αυτού ούτε ο Κούρτι έβαλε υπογραφή. Οι δυο τους, ωστόσο, διακήρυξαν ότι συμφωνούν με τη δήλωση του επιτρόπου Ζοσέ Μπορέλ, με βάση την οποία Πρίστινα και Βελιγράδι αποδέχονται το περιεχόμενο της συνάντησης. Και έτσι βγήκε λευκός καπνός.

Υπάρχει βεβαίως στην εξίσωση και η παράμετρος Ρωσία, η οποία μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω και να τορπιλίσει την επιχειρούμενη προσέγγιση αν κρίνει ότι η Σερβία πάει να απομακρυνθεί από τη σφαίρα επιρροής της και αναζητήσει γεωπολιτική στέγη στη Δύση. Τα φιλορωσικά αισθήματα κυριαρχούν στο μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού (κυρίως στους συνταξιούχους) και οι αγωγοί της ρωσικής επιρροής, με κορυφαία την Εκκλησία, παραμένουν ισχυροί. Το ερώτημα είναι αν η Μόσχα θα επιχειρήσει να τα εργαλειοποιήσει όλα αυτά και να τινάξει την όλη έως τώρα προσπάθεια στον αέρα, εάν δει τον Βούτσιτς να «ξεστρατίζει». Σε κάθε περίπτωση, ο δρόμος προβλέπεται μακρύς και ανηφορικός για Σέρβους και Αλβανούς.