Προχωρήσαμε τη θετική ατζέντα με την Αγκυρα

Πρόσφορο έδαφος για συζητήσεις βρήκε στην Aγκυρα ο υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης κατά τον τελευταίο γύρο των επαφών. Σημειώθηκε πρόοδος σχεδόν σε όλες τις θεματικές της ατζέντας, λέει στην «Κ» ο κ. Φραγκογιάννης.

Το «πρόσφορο έδαφος» για επαφές που βρήκε στην Αγκυρα κατά την πρόσφατη επίσκεψή του για τον 4ο γύρο της θετικής ατζέντας περιγράφει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για την οικονομική διπλωματία Κώστας Φραγκογιάννης. Οπως λέει, επιτεύχθηκε πρόοδος σχεδόν σε όλες τις θεματικές της θετικής ατζέντας, ενώ τονίζει ότι η σχέση του με τον πρώην ομόλογό του και νυν μόνιμο αντιπρόσωπο της Τουρκίας στον ΟΗΕ Σεντάτ Ονάλ αποτελεί παρακαταθήκη.

– Τι κρατάτε από τον 4ο γύρο των επαφών της θετικής ελληνοτουρκικής ατζέντας στην Αγκυρα σε μια συγκυρία ιδιαίτερα κρίσιμη για τις σχέσεις των δύο χωρών.

– Στην Αγκυρα βρήκαμε πρόσφορο έδαφος. Κάτι, βέβαια, που δεν μας είναι άγνωστο έπειτα από τέσσερις γύρους συνομιλιών, αφότου ξεκινήσαμε τη θετική ατζέντα τον Μάιο του 2021. Τότε, για πρώτη φορά μαζί με τον τέως υφυπουργό Σεντάτ Ονάλ, θέσαμε τις βάσεις για 25 θέματα χαμηλής πολιτικής ανάμεσα στις δύο χώρες. Στον πρόσφατο γύρο της θετικής ατζέντας γνωρίσαμε από κοντά τον νέο υφυπουργό Εξωτερικών Μπουράκ Ακσαπάρ. Σημαντικό είναι επίσης ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου εξέφρασε την πρόθεση να ενημερωθεί για την πορεία των συνομιλιών. Κάτι που άλλωστε και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας έχει κάνει σε όλες τις φάσεις των συνομιλιών. Κοινή διαπίστωση σε αυτήν τη συγκυρία είναι ότι η θετική ατζέντα είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την επίλυση προβλημάτων καθημερινότητας στις σχέσεις των δύο χωρών. Ετσι, και παρά το ότι μεσολάβησε η πρόσφατη κρίσιμη περίοδος ανάμεσα στις δύο χώρες, η θετική ατζέντα δεν ακυρώθηκε. Με την πρόσφατη επίσκεψή μας στην Αγκυρα συνεχίσαμε από το σημείο που σταματήσαμε πριν από την αναβολή της και μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε τα περισσότερα θέματα που περιλαμβάνει η ατζέντα. Συμφωνήσαμε ακόμα και το πλαίσιο για την υπογραφή μνημονίων που αφορούν τα υπόλοιπα θέματα, τα οποία θα συζητηθούν από κοινού κατά την επόμενη συνάντηση υψηλού επιπέδου που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα. Ο διπλωματικός πολιτισμός είναι αυτό που κρατάμε από την επίσκεψή μας στην Αγκυρα και ευελπιστούμε ότι αυτό το πνεύμα θα συνεχίσει να επικρατεί στις σχέσεις των δύο κρατών.

– Από τα θέματα τα οποία τέθηκαν, ποια είναι ώριμα ώστε να προχωρήσουν άμεσα;

– Με μεγάλη ικανοποίηση διαπιστώσαμε πως έχει επιτευχθεί πρόοδος σχεδόν σε όλες τις θεματικές της θετικής ατζέντας. Εχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη μνημονίου κατανόησης μεταξύ Enterprise Greece και του αντίστοιχου τουρκικού φορέα (Türkiye Investment Office), καθώς επίσης και για την υπογραφή μνημονίου κατανόησης στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μεταξύ Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας και τουρκικού KOSGEB. Και τα δύο αυτά μνημόνια θα υπογραφούν στην επόμενη συνάντηση υψηλού επιπέδου. Επιπλέον, πολλές οικονομικές επιτροπές (Τουρισμού, Εμπορίου και Οικονομικής Συνεργασίας, Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας, Μεταφορών) έχουν ολοκληρώσει τις εργασίες τους. Η δυναμική που διαπιστώθηκε κατά τη διάρκεια όλων αυτών των τεχνικών συναντήσεων, εκτός του ότι διεύρυνε τον δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών σε νευραλγικούς τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, άνοιξε παράλληλα δρόμους για στενότερη συνεργασία σε πιο στοχευμένες δράσεις, όπως τη συνεργασία των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών σε εμπόριο και επενδύσεις σε Ελλάδα, Τουρκία αλλά και σε τρίτες χώρες. Τα θέματα, ωστόσο, που θα μας απασχολήσουν στην επόμενη συνάντηση περιλαμβάνουν και νέους τομείς ενδιαφέροντος. Μπορώ να αναφερθώ σε μερικούς, όπως είναι ο τομέας αγροτικής ανάπτυξης, οι τομείς της ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος ή ο τομέας κοινωνικής πρόνοιας και ασφάλισης. Επίσης, υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας στον τομέα της δικαστικής αρωγής, όπως διαφάνηκε με την πρόσφατη αποφυλάκιση του Ελληνα κρατούμενου, πατέρα του άτυχου μηχανοδηγού, γεγονός που λειτούργησε καταλυτικά για την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των δύο σχετικών υπουργείων. Αλλα θέματα περαιτέρω ανάπτυξης διμερών σχέσεων αφορούν την προστασία του πολίτη, τον αθλητισμό, την ψηφιακή διακυβέρνηση και τη συνεργασία διάφορων ερευνητικών κέντρων (στους τομείς της βιολογίας, της ιατρικής και των περιβαλλοντικών ερευνών). Επιτυχία μεγάλης σημασίας υπήρξε και η πολύ πρόσφατη ανακοίνωση των δύο υπουργών Εξωτερικών, οι οποίοι δεσμεύτηκαν για την αλληλοϋποστήριξή τους στις ψηφοφορίες για το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (η Τουρκία θα στηρίξει την Ελλάδα) και τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (η Ελλάδα θα στηρίξει την Τουρκία). Οπως καταλαβαίνετε, αυτό σημαίνει ότι ανοίγει ο δρόμος για στενότερη συνεργασία και στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών.

– Σε αυτά τα δύσκολα χρόνια για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, πόσο πιστεύετε ότι συνέβαλαν αυτές οι επαφές ώστε να διατηρηθεί η επικοινωνία;

– Η σχέση που διαμορφώθηκε με τον Σεντάτ Ονάλ αποτελεί μια σοβαρή παρακαταθήκη, η οποία όμως δεν είναι σπάνια στον κόσμο της διπλωματίας. Εξ ορισμού, πρέπει να υπάρχει σεβασμός των διαφορετικών πολιτικών απόψεων και να αναζητούνται σημεία συνεννόησης. Οι διπλωμάτες, ανεξάρτητα από εντάσεις και ρητορική υψηλών τόνων, παραμένουν στις θέσεις τους και αναζητούν τα σημεία εκτόνωσης. Η θετική ατζέντα, και όσοι την υπηρετούν σήμερα, όχι μόνο ο Φραγκογιάννης, ο Ονάλ και ο Ακσαπάρ, έχει ακριβώς αυτόν τον σκοπό: την ύπαρξη ενός μέσου διπλωματίας με συγκεκριμένα ζητούμενα όπου η επικοινωνία είναι αδιάλειπτη. Δεν είναι θέμα προσώπων, είναι θέμα διαμόρφωσης ενός θεσμικού πλαισίου που θα προσφέρει λύσεις σε μικρά θέματα που αφορούν κυρίως τους ιδιώτες, τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις σε Ελλάδα και Τουρκία. Στον επιχειρηματικό τομέα, από τον οποίο και προέρχομαι, η μεγαλύτερη κατάκτηση ενός στελέχους σε επιτελικές θέσεις είναι να μπορεί να δημιουργεί διαδόχους. Στον χώρο της πολιτικής, τον ρόλο αυτόν έχουν οι θεσμοί που διαμορφώνονται και αποτελούν σημεία αναφοράς. Οπως επιχειρείται με τη θετική ατζέντα, ένα είδος διπλωματικού πολιτισμού στον οποίο αναφέρθηκα και νωρίτερα.

Με μεγάλη ικανοποίηση διαπιστώσαμε πως έχει επιτευχθεί πρόοδος σχεδόν σε όλες τις θεματικές της θετικής ατζέντας.

– Στα σχεδόν τέσσερα χρόνια σε αυτή τη θέση, βλέποντας πίσω, πόσο πιστεύετε ότι έχουν επιτευχθεί οι στόχοι εξωστρέφειας που θέσατε;

– Κατ’ αρχάς η ίδια η θεσμική μεταρρύθμιση διευκόλυνε τον στόχο μας με δράσεις οικονομικής διπλωματίας στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Εξωστρέφειας που για πρώτη φορά συντάχθηκε από αυτήν την κυβέρνηση. Η συνεπής υλοποίηση αυτών των δράσεων έφερε σημαντικά αποτελέσματα στις εξαγωγές, στη διεθνοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων και στην αύξηση των εξαγωγών. Οσον αφορά τα οικονομικά μεγέθη, αυτά είναι εντυπωσιακά. Επιγραμματικά, να αναφέρω την αύξηση των εξαγωγών κατά 62% σε σχέση με το 2019, παρά τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας και των lockdowns που απορρύθμισαν το διεθνές εμπόριο. Οι άμεσες ξένες επενδύσεις καταρρίπτουν όλα τα ρεκόρ, προσεγγίζοντας τα 7 δισ. το 2022, ενώ για την περίοδο 2019-2022, η αύξηση είναι 39,3%. Τα αποτελέσματα αυτά ωστόσο δεν προέρχονται από τον αυτόματο πιλότο.