Οριστική επανένωση με σαφή μηνύματα προς το Λονδίνο

Με μηνύματα προς το Λονδίνο και το Βρετανικό Μουσείο πραγματοποιήθηκε η τελετή επανένωσης των τριών θραυσμάτων του Παρθενώνα, που επέστρεψαν από το Βατικανό στο Μουσείο της Ακρόπολης, την περασμένη Παρασκευή 24 Μαρτίου. Η επανένωση των θραυσμάτων γίνεται περίπου 10 μήνες μετά την οριστική επιστροφή του θραύσματος Fagan από το αρχαιολογικό μουσείο Αντονίνο Σαλίνας στη Σικελία.

«Οι δύο αυτές πρωτοβουλίες, οι δύο αυτές πράξεις, δείχνουν τον δρόμο προς πάσα κατεύθυνση. Πως μπορούν να επανενωθούν στον Παρθενώνα τα αναπόσπαστα μέλη του, επουλώνοντας τα τραύματα που βάρβαρα χέρια προκάλεσαν πολλά χρόνια πριν», σημείωσε στον χαιρετισμό της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία χθες έγινε δεκτή από τον Πάπα Φραγκίσκο.

Στο ίδιο πνεύμα, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος σημείωσε ότι «δι’ αυτής της πράξης αποκαθίσταται η αλήθεια των πραγμάτων» και ευχήθηκε η πρωτοβουλία του Πάπα «να βρει και άλλους μιμητές».

Ρόλο στην επανένωση των θραυσμάτων φαίνεται πως διαδραμάτισε και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Οπως ανέφερε η κ. Μενδώνη, ο Πατριάρχης, προτού σταλεί επίσημο αίτημα από το Μουσείο Ακρόπολης (21/12/2021), απέστειλε εκπρόσωπό του στον Ποντίφικα και οι δύο ιεράρχες συζήτησαν το θέμα στη συνάντησή τους στην Αθήνα στις 4 Δεκεμβρίου του 2021. «Τα θραύσματα επέστρεψαν στην κανονική τους πατρίδα», υπογράμμισε ο επίσκοπος Μπράιαν Φάρελ, προσθέτοντας ότι οι άνθρωποι θα δουν σε αυτή την κίνηση την έκφραση μιας κοινής ελπίδας ότι «οι διαφορετικές μας κουλτούρες, η ίδια η τέχνη μπορεί πάντα να είναι ένα προνομιακό μέσο διαλόγου και συνάντησης μεταξύ λαών».

Το θραύσματα που αποδόθηκαν στο μνημείο περιλαμβάνουν την κεφαλή ενός σκαφηφόρου (ιματιοφόρου) άνδρα –τη μοναδική που έχει βρεθεί σε καλή κατάσταση– που ανήκει στον λίθο V της βόρειας ζωφόρου του Παρθενώνα, την κεφαλή ενός γενειοφόρου άνδρα που αποδίδεται στη νότια μετόπη 16 της Κενταυρομαχίας και την κεφαλή ενός αλόγου που αποδίδεται σε αέτωμα του Παρθενώνα. Η κεφαλή του αλόγου, βέβαια, προβληματίζει τους αρχαιολόγους για το αέτωμα, ανατολικό ή δυτικό, στο οποίο τελικά ανήκει. Οπως έχει πει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης (19/3/2023), η κεφαλή

Τα τρία θραύσματα που φυλάσσονταν για δύο αιώνες στα Μουσεία του Βατικανού επέστρεψαν οριστικά στην Αθήνα.

συγγενεύει με τα άλογα του Ηλιου από το ανατολικό αέτωμα αλλά αυτά, και τα τέσσερα, υπάρχουν ήδη. Μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα γύρω από την κεφαλή, το γλυπτό τοποθετήθηκε δίπλα στα δύο αυθεντικά και στο ένα γύψινο εκμαγείο των τριών αλόγων που ανήκουν στο άρμα της Σελήνης (ανατολικό αέτωμα).

Η επιστροφή των θραυσμάτων αποτελεί τη δεύτερη, μετά το θραύσμα Fagan, επιστροφή γλυπτών του Παρθενώνα από ένα κράτος σε ένα άλλο. Εχει ενδιαφέρον, ωστόσο, ότι η χειρονομία του Πάπα Φραγκίσκου έγινε με την ιδιότητά του ως θρησκευτικού ηγέτη. Το ακροατήριο του μηνύματος της επανένωσης δεν είναι, λοιπόν, όσοι ζουν στα όρια του Βατικανού και της Ελλάδας· είναι τα εκατομμύρια των καθολικών.