Παγκόσμιοι πρωταθλητές στην τιμή της βενζίνης

Σύγχυση προκαλεί η επιφανειακή ανάγνωση της επικαιρότητας. Παράδειγμα οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου που βρίσκονται εδώ και αρκετές εβδομάδες σε πτώση. Κι όμως η τιμή της βενζίνης και άλλων καυσίμων που χρησιμοποιούν καταναλωτές και επιχειρήσεις δεν έχουν την ανάλογη πτώση, και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι ανοδικές.

Η τιμή του αργού μειώνεται, αντίθετα με τη βενζίνη που παράγεται από αυτό ή τουλάχιστον δεν μειώνεται με τον αναμενόμενο ρυθμό. Αυτό συμβαίνει στην ελληνική αγορά, αλλά όχι μόνον. Ακόμη και στις ΗΠΑ που είναι αυτάρκης σε πετρέλαιο και εξαγωγέας, η τιμή της βενζίνης είναι ανοδική κυρίως επειδή τα διυλιστήρια παράγουν περισσότερο ντίζελ που έχει ζήτηση στην Ευρώπη.

Ωστόσο, η Ελλάδα εμφανίζεται ανάμεσα στις πρώτες χώρες του κόσμου όσον αφορά την τιμή της βενζίνης. Στον πίνακα με τις υψηλότερες τιμές βρισκόμαστε στην ένατη θέση του κόσμου, με τιμή διπλάσια από τις ΗΠΑ. Η κατάταξη (GlobalPetrolPrices.com) αφορά τιμές της 20ής Μαρτίου – στην πρώτη θέση είναι το Χονγκ Κονγκ και στη δεύτερη η Συρία για ευνόητους λόγους.

Αυτό που είναι λιγότερο κατανοητό είναι ότι με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (13/3/2023) στη βενζίνη (Euro Super 95) η Ελλάδα βρίσκεται επίσης σε υψηλή θέση, με τιμή 1,909 ευρώ (1.000 λίτρα), περίπου όσο πωλείται στη Γαλλία, ενώ μεγαλύτερη είναι η τιμή στη Δανία και τη Φινλανδία. Σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες η λιανική τιμή της βενζίνης είναι χαμηλότερη από την Ελλάδα.

Προφανώς η υψηλή τιμή είναι ένας από τους παράγοντες που ενισχύουν τις πληθωριστικές τάσεις ή τουλάχιστον διατηρούν υψηλά τις τιμές των προϊόντων, ενώ διεθνώς τόσο η τιμή του αργού πετρελαίου όσο και ο πληθωρισμός γενικότερα περιορίζονται. Ελπίζουμε η αναγγελία του «καλαθιού του νονού» και του «καλαθιού του Πάσχα», που αναμένεται, να μη συμπληρωθεί με έκτακτο «καλάθι καυσίμων», γιατί η υψηλή τιμή καυσίμων στην Ελλάδα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υψηλή φορολογία. Το σύνολο των φόρων και άλλων τελών στη βενζίνη αποτελεί το 57% της τιμής και στο ντίζελ κίνησης το 44%. Η φορολογία της βενζίνης είναι η υψηλότερη στην Ευρώπη και στην πρώτη θέση μαζί με την Ελλάδα βρίσκεται η Ιταλία, οι δύο χώρες που δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν φόρους, ενώ στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες η φορολογία είναι χαμηλότερη. Η Ιταλία είναι η χώρα που έχει υψηλότερη φορολογία και στο ντίζελ, με τη Γαλλία να βρίσκεται στη δεύτερη θέση, ενώ η Ελλάδα περιορίζεται στην τρίτη θέση μαζί με τη Δανία.

Βέβαια το ερώτημα είναι αν η βενζίνη παραμένει ακριβή και χωρίς την υψηλή φορολογική επιβάρυνση της τελικής τιμής. Η αλήθεια είναι ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι χειρότερα αλλά και πολύ καλύτερα. Η τιμή της βενζίνης χωρίς φόρους είναι 824,18 ευρώ (τα 1.000 λίτρα), κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Γαλλία, Ουγγαρία, Δανία, Φινλανδία, Ισπανία, Σουηδία και Ολλανδία έχουν υψηλότερη τιμή, αλλά στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες η τιμή της βενζίνης χωρίς φόρους είναι χαμηλότερη από την Ελλάδα. Χώρες όπως η Γερμανία, η Τσεχία, η Αυστρία, ακόμα και η Ιταλία με την υψηλή φορολογία έχουν χαμηλότερη τιμή από την Ελλάδα.

Φυσικά, οι εταιρείες καυσίμων έχουν επιχειρηματολογία που ξεπερνάει την έκταση αυτής της ανάλυσης για να δικαιολογήσουν την αιτία που οι τιμές καυσίμων είναι υψηλές. Ισχυρίζονται ότι μπορεί μεν να μειώνεται η τιμή του αργού πετρελαίου, αλλά η διεθνής (χρηματιστηριακή) τιμή της βενζίνης δεν μειώνεται. Οι εταιρείες υπολογίζουν το κόστος τους με βάση τις τιμές των αγορών που έκαναν σε υψηλότερα επίπεδα και συνεπώς οι τιμές λιανικής θα μειωθούν αργότερα. Εύλογα επιχειρήματα, αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν τα επικαλούνται όταν οι τιμές αυξάνονται. Τότε υπερισχύουν η προσαρμογή στη διεθνή αγορά και η άμυνα.

Βρισκόμαστε στην ένατη θέση του κόσμου, με τιμή διπλάσια από τις ΗΠΑ.