Με το Ευαγγέλιο στις ζούγκλες της Κολομβίας

Με ένα αυτοκίνητο, ο επίσκοπος Τιμόθεος κηρύττει στον άξονα Καράκας - Μπογκοτά την Ορθοδοξία. Και τραγουδάει Ζαφείρη Μελά

Ο επίσκοπος Ασσου Τιμόθεος έχει σπουδάσει θεολογία στη Θεσσαλονίκη και αφηγείται σε άψογα ελληνικά πώς διακονεί την Ορθοδοξία στην Κολομβία και στη Βενεζουέλα, αλλά και τι συζητούσε για τον Θεό με τον Φιντέλ Κάστρο.

Προσήλθε στη συνάντησή μας συνοδευόμενος από τους τρεις κομπανιέρος του. Είχε μόλις φθάσει στα γραφεία της ιεραποστολής στη Θεσσαλονίκη προερχόμενος από τις ζούγκλες της Κολομβίας και με υποδέχθηκε υμνώντας την πόλη με το γνωστό άσμα «γεια σου μάνα Σαλονίκη, γεια σου νύφη του Βορρά, γεια σου Τούμπα και Βαρδάρη, γεια σου και Καλαμαριά», του λαϊκού αοιδού Ζαφείρη Μελά.

«Λατρεύω τη Θεσσαλονίκη, έκανα σπουδές εδώ, στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου, την έχω εδώ στην καρδιά μου, την κουβαλάω χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στα δάση και στις φτωχογειτονιές», μου λέει συγκινημένος. Κάτω από το ράσο του χριστιανού ορθόδοξου ιερέα, το καλιμαύχι και τα γυαλιά «α λα Τρότσκι», ο ιεραπόστολος επίσκοπος Ασσου Τιμόθεος έκανε «μπαμ» από μακριά ότι ήταν Λατινοαμερικανός.

«Κατάγομαι από μια φυλή Ινδιάνων, τους Τσιρακόκι, το κοσμικό όνομά μου είναι Λουίς Αντόνιο Τόρες Εσκιβιέρ και επιτελώ ιεραποστολικό έργο για την Ορθόδοξη Εκκλησία στη Λατινική Αμερική, και συγκεκριμένα στην Κολομβία και στη Βενεζουέλα, με έδρα την Μπογκοτά. Εκανα και στην Κούβα με τον Φιντέλ», μου συστήθηκε σε άψογα ελληνικά, που τα έκανε χαριτωμένα η «τραγουδιστή» προφορά του.

Και αμέσως μετά, μου παρουσίασε τους νεαρούς «συνοδοιπόρους» του: «Από εδώ ο Αντρές Σαντιάγκο, το “παιδί της ζούγκλας”, ο Μόγλης μας. Για δες, δεν μοιάζει καταπληκτικά; Πιάσε το μαλλί του να δεις πόσο σκληρό είναι. Ηρθε από ένα χωριό της ζούγκλας Κατατούμπιο, μεγάλη ζούγκλα, παθαίνετε πλάκα αν τη δείτε, είναι η περιοχή όπου φυτρώνει το δέντρο της κόκας. Διέφυγε από το χωριό του, το Σαν Μαρτίν, γιατί κινδύνευε να τον πάρουν για να πολεμήσει οι αντάρτες. Τελικά άρπαξαν μια νεαρή κοπέλα από την οικογένειά του και αξίωσαν λύτρα για να την αφήσουν.

Από εκεί ο Κώστας (Κονσταντίνο Τιμοτέου), Κουβανός τενόρος». Και για του λόγου το αληθές, μ’ ένα νεύμα του ο νεαρός άρχισε να τραγουδάει με βροντώδη φωνή το «σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία, σ’ αγαπώ γιατί είσαι εσύ...». «Τον Κώστα τον συνάντησα τυχαία σε ένα παγκάκι στην Αβάνα να παίζει με μια σπασμένη κιθάρα και να τραγουδάει. Τον ρώτησα αν θα ήθελε να παίξει ένα τραγούδι για μένα και μου απάντησε πως θα το έκανε ευχαρίστως αν του έλεγα τι ήταν αυτό που κρεμόταν στο στήθος μου, το επισκοπικό εγκόλπιο δηλαδή. Του εξήγησα, μου τραγούδησε και την επόμενη μέρα ήρθε στην εκκλησία. Εκτοτε είναι μέλος της ιεραποστολής.

Να και ο Χρήστος από τη Βενεζουέλα. Γνώρισε την Ορθοδοξία μια μέρα που πήγα και έκανα ομιλία στους νέους σε ένα χωριό που λέγεται Τοβάρ. Αμέσως ζήτησε να ακολουθήσει τον δρόμο μας για να μάθει την Ορθοδοξία. Και όχι μόνο βαπτίστηκε, αλλά έφερε και τον πατέρα και τη μάνα του και έγιναν ορθόδοξοι. Ετσι γίνεται στην Κολομβία, στη Βενεζουέλα, στη Λατινική Αμερική γενικότερα: έρχονται πρώτα οι νέοι, γίνονται ορθόδοξοι και μετά ακολουθούν και οι γονείς. Είναι μια ιδιαίτερη ευλογία αυτό για εμάς. Το 70% των πιστών ορθοδόξων εκεί είναι νέα παιδιά».

– Και εσείς, ένας Ινδιάνος, πώς περάσατε την πόρτα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και μάλιστα φτάσατε να γίνετε επίσκοπος;

– Εντελώς τυχαία (γελάει). Θα ήμουν δέκα χρόνων και έτυχε να δείξουν στην τηλεόραση τους ηγέτες των τότε «Αδεσμεύτων» που είχαν επισκεφθεί την Κολομβία, ανάμεσά τους και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος. Φυσικά δεν τον ήξερα. Τον είδα σε μια ασπρόμαυρη τηλεόραση της θείας μου σε ένα χωριό –δεν υπήρχαν τότε πολλές τηλεοράσεις– και εκεί αντίκρισα έναν με μαύρα ράσα, με πανοκαλύμμαυχο και εγκόλπια – με εντυπωσίασε. Ρώτησα έναν καθολικό παπά και μου είπε ότι είναι ένας αρχιερέας, επίσκοπος από μια Εκκλησία που λέγεται ορθόδοξη. Μάλιστα μου τόνισε ότι η Εκκλησία αυτή είναι αιρετική, έχει φύγει από την κανονικότητα. Oμως ένας άλλος, αγγλικανός ιερέας, μου εξήγησε ότι η Καινή Διαθήκη έχει γραφτεί στα ελληνικά και ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μήτρα όλων. Μου μίλησε μάλιστα και για έργα πατέρων. Από εκεί λοιπόν, από τον Μακάριο, ξεκίνησε η δική μου πορεία.

– Και πώς συνεχίστηκε;

– Eφτασα στα 27 μου χρόνια για να μπορέσω να αποκτήσω επαφή με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Εγραψα στο ορθόδοξο χριστιανικό κέντρο στην Αμερική και μου απάντησαν ότι στην Κολομβία δεν υπήρχε ούτε ένας ορθόδοξος ιερέας και πως υπήρχε κάπου ένας ναός και ερχόταν μία φορά τον χρόνο ένας παπάς και τον λειτουργούσε. Τους έγραψα και δεύτερο γράμμα, στο οποίο τους έλεγα ότι θέλω να γίνω ορθόδοξος και τι πρέπει να κάνω. Μου έστειλαν μια διεύθυνση στον Παναμά και μου είπαν ότι η Μητέρα και Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως πρόσφατα είχε ιδρύσει μητρόπολη και είχε διορίσει ένα μητροπολίτη. Εγραψα σε αυτή τη διεύθυνση και μετά ένα διάστημα πήρα απάντηση ότι επρόκειτο να επισκεφθεί την Κολομβία, για πρώτη φορά, ένας ορθόδοξος μητροπολίτης. Ηταν Αύγουστος μήνας και έφθασε ο σεβασμιότατος Αθηναγόρας, Παναμά τότε, μετέπειτα Μεξικού και σήμερα Κολομβίας, Κεντρικής Αμερικής και Βενεζουέλας, και με είδε. Του έκανε εντύπωση ότι καμιά πενηνταριά ορθόδοξοι από ολόκληρη την Κολομβία είχαμε μαζευτεί στο αεροδρόμιο της Μπογκοτά και τον περιμέναμε. Φάνηκε ότι υπήρχαν και άλλοι που ψάχνονταν, παρότι δεν υπήρχε Εκκλησία της Κολομβίας, δεν ήμουν ο μόνος που έψαχνε την Ορθοδοξία. Μιλήσαμε με τον δεσπότη. Διάλεξε τρεις από όλους μας και μας είπε «εσείς θα πάτε στην Ελλάδα», όπου σπουδάσαμε και επιστρέψαμε στην ιεραποστολή.

«Hμουν δέκα χρόνων όταν είδα σε μια ασπρόμαυρη τηλεόραση της θείας μου τον Μακάριο. Με εντυπωσίασε. Από εκεί ξεκίνησε η δική μου πορεία».

«Το 2000 ήμασταν μόνο δύο χριστιανοί ορθόδοξοι στην Κολομβία. Πλέον έχουμε εννέα ενορίες υπό το ωμοφόριο του σεβασμιωτάτου Αθηναγόρα».

– Πόσο δύσκολο είναι να είσαι ιεραπόστολος στη ζούγκλα;

– Να σας πω. Εμείς ξεκινήσαμε από το μηδέν. Το 2000 ήμασταν μόνο δύο χριστιανοί ορθόδοξοι στην Κολομβία. Πλέον έχουμε εννέα ενορίες υπό το ωμοφόριο του σεβασμιωτάτου Αθηναγόρα και τώρα είμαστε 1,5 εκατ. στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, Κολομβία, Βενεζουέλα και Καραϊβική. Ντόπιοι όλοι. Εως το 2000 η Ορθοδοξία ήταν άγνωστη στην Κολομβία. Σήμερα συμμετέχουμε σε όλες τις πλευρές της δημόσιας ζωής της χώρας. Μιλάμε τακτικά στην τηλεόραση, μεσολαβούμε σε θέματα ειρήνης, έχουμε, θα έλεγα, έναν σημαντικό ρόλο στη δημόσια ζωή της Κολομβίας, σε όλους τους ανθρώπους, ορθοδόξους και μη. Γενικά όλοι οι άνθρωποι έχουν ακούσει κάτι για την Ορθοδοξία στην Κολομβία, έστω το όνομά της. Και από εκεί έρχεται η όρεξη να τη γνωρίσουν περισσότερο.

– Το κράτος σάς βάζει εμπόδια στο έργο σας;

– Oχι, άλλα είναι τα εμπόδια: οι αποστάσεις. Να φανταστείτε ότι εγώ διακονώ δύο χώρες, Κολομβία και Βενεζουέλα. Μέχρι πριν από δύο χρόνια ταξίδευα με τη συγκοινωνία, δεν είχα αυτοκίνητο. Τώρα αγοράσαμε ένα μικρό αμάξι και ταξιδεύουμε από την Μπογκοτά στο Καράκας, τέσσερις μέρες συνεχώς. Εχουμε ενορίες που χρειάζεσαι 10-15 έως και 24 ώρες για να φθάσεις. Δώδεκα ώρες θέλουμε για το Μεντεγίν. Υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες.

– Είπατε για το Μεντεγίν, που είναι γνωστό παγκοσμίως για τα καρτέλ ναρκωτικών. Οι συμμορίες, τα καρτέλ της κοκαΐνης, οι συγκρούσεις των παραστρατιωτικών ομάδων, όλα αυτά πώς τα αντιμετωπίζει η Εκκλησία εκεί;

– Η Εκκλησία εκπέμπει μήνυμα αγάπης. Στην Κολομβία με τα ναρκωτικά εμπλέκεται το πολύ ένα 5% του πληθυσμού. Η εικόνα που μεταδίδεται προς τα έξω είναι λάθος και θα σας πω γιατί. Δυστυχώς εμείς εκεί έχουμε περιοχές όπου φύεται μόνο του αυτό το δέντρο. Αυτό το γνωρίζει καλύτερα ο «Μόγλης», ο οποίος κατάγεται από ένα χωριό στη ζούγκλα που λέγεται Σαν Μαρτίν. Αλλο το δέντρο, άλλο η κόκα και άλλο η κοκαΐνη. Και όσοι παράγουν ή συμμετέχουν στην κατεργασία της είναι ένα 2,5%, και πολύ λέω. Ζουν και εργάζονται στα βάθη της ζούγκλας, θέλεις εννέα ώρες να φθάσεις σε αυτές τις περιοχές μέσα στα βουνά. Δεν θα τους βρεις στις πόλεις και στα χωριά.

Το μεγάλο πρόβλημα της Κολομβίας είναι ο εμφύλιος πόλεμος. Εχουμε αντάρτικα της Αριστεράς, έχουμε όμως και παραστρατιωτικούς. Συγκρούονται μεταξύ τους όλοι αυτοί και ο στρατός πολεμάει εναντίον όλων. Βέβαια, αν έρθει κάποιος στην Κολομβία δεν θα το αισθανθεί, η Κολομβία είναι σε έκταση σχεδόν δέκα φορές η Ελλάδα, με πληθυσμό κοντά στα 60 εκατομμύρια.