VITIS VINIFERA

Αυγουστιάτης.

Η άμπελος η οινοφόρος στην εκδοχή της ποικιλίας ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΗΣ απελευθερώνει εξαίσια αρώματα, λαμπερά χρώματα και ιδιαίτερες γεύσεις. Από την πατρίδα της, την Ηλεία, βρήκε φιλόξενο έδαφος στη Ζάκυνθο, όπου διέπρεψε, για να γοητεύσει ακόμα και το Αιγαίο!

Kατσακούλιας, Κοντοκλάδι, Κακοτρύγης, Βοϊδομάτης, Γλυκερύθρα, Λιανορόιδι, Γουστολίδι, Αυγουστιάτης... Τα ονόματα περιλαμβάνονται σε ένα ζακυνθινό δημοτικό τραγούδι του 1601 και αυτή είναι η πρώτη αναφορά που γίνεται στον Αυγουστιάτη, μαζί με άλλες 33 ποικιλίες του νησιού. Καθώς η Ζάκυνθος ήταν μεγάλη οινοπαραγωγός περιοχή από την αρχαιότητα και μεγαλούργησε οινικά υπό ενετική κυριαρχία, είναι λογικό οι οινοποιοί της να περηφανεύονται για τον Αυγουστιάτη τους. Βασισμένος στα γραπτά του Παυσανία, ο μύθος λέει ότι ο Αύγουστος Οκταβιανός επισκέφτηκε την Ολυμπία για τους αγώνες. Εκεί, ο έπαρχος του σέρβιρε ένα ντόπιο κόκκινο κρασί που άρεσε στον αυτοκράτορα και έκτοτε ζητούσε να του το στέλνουν στη Ρώμη. Κάπως έτσι προέκυψε το κρασί του Αυγούστου. Οι Ζακυνθινοί που δούλευαν στα χωράφια της Ηλείας γνώρισαν την ποικιλία και την πήραν στο νησί τους, ενώ σήμερα ο Αυγουστιάτης καλλιεργείται ακόμα και στο Αιγαίο. Τα τσαμπιά του είναι σφιχτά, το κρασί που δίνει μοσχοβολά βύσσινα, βατόμουρα και ξηρούς καρπούς, ενώ οι στρογγυλές τανίνες τού επιτρέπουν να καταναλώνεται και φρέσκο. Οι ροζέ εκφράσεις του ταιριάζουν με σαλάτες και ανάλαφρες τάρτες, οι πιο φρέσκες ερυθρές με γεμιστά, κεφτεδάκια, μακαρόνια με κιμά, ενώ οι παλαιωμένοι Αυγουστιάτες με ραγού, ψητά κρέατα και κίτρινα τυριά. Από την Ηλεία και τη Ζάκυνθο ως το Αιγαίο, να μερικές επιλογές που αξίζει να δοκιμάσετε.

ΗΛΕΙΑ

Πρώτη στάση στο ΚΤΗΜΑ ΜΠΡΙΝΤΖΙΚΗ, που το 1994 πρωτοοινοποίησε μονοποικιλιακό Αυγουστιάτη. Το 1997, για τις νέες φυτεύσεις ο Διονύσης Μπριντζίκης πήρε μπόλια από εκατόχρονα αμπέλια και έκτοτε ασχολείται με την ποικιλία, μελετώντας τη συστηματικά. Στο «πράσινο» οινοποιείο του –με μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα από το 2012– εμφιαλώνει ερυθρό Αυγουστιάτη με 12μηνη παλαίωση σε βαρέλι, ροζέ, ακολουθώντας λευκή οινοποίηση προκειμένου να κρατήσει όλα τα αρώματα του σταφυλιού, και το εκρηκτικό Green, χωρίς θειώδη, με ελάχιστο βαρέλι και παρεμβάσεις, που πίνοντάς το νιώθεις σαν να μασάς το ίδιο το σταφύλι! «Με συναρπάζει ο Αυγουστιάτης», λέει. «Με το χρώμα του, έντονο ρουμπινί με μπλε ανταύγειες, έχεις την πρώτη ωραία αίσθηση, για να συνεχίσεις με τα αρώματα – βατόμουρα και φρούτα του δάσους. Με τα χρόνια βλέπω πως δεν θέλει πολύ βαρέλι – έως οκτώ μήνες. Αυτή είναι η προσέγγισή μας στο Green, αλλά και στο ερυθρό, που η παλαίωσή του θα μειωθεί». Λαντζόι, Τ/26210-69183

Στο ιστορικό ΚΤΗΜΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ οι αδελφοί Κανελλακόπουλοι ξεκίνησαν με Αυγουστιάτη το 1995, επιθυμώντας να εξερευνήσουν μια τότε άγνωστή τους ποικιλία. Η εξερεύνηση κατέληξε σε περιπέτεια, καθώς τα μοσχεύματα που πήραν από σκόρπια κλήματα μετά τις φυτεύσεις και τις πειραματικές οινοποιήσεις αποδείχθηκε ότι ανήκαν σε δύο ποικιλίες: Βοϊδομάτη και Αυγουστιάτη. Επικράτησε ο τελευταίος και δοκιμάστηκε σε blend με άλλες ποικιλίες. Το όμορφο δέσιμό του με το Mourvèdre δημιούργησε την ετικέτα Αντάρης, που σήμερα είναι 60% Αυγουστιάτης και 40% Mourvèdre. «Το 2010 θεωρήσαμε ότι είναι βασική ποικιλία του κτήματος και βγάλαμε τον μονοποικιλιακό Αυγουστιάτη», εξηγεί ο Bασίλης Κανελλακόπουλος. «Η υποψία ότι μπορεί να είναι κλώνος Μαυροδάφνης έχει απομακρυνθεί εντελώς, μια και διαφέρει τόσο το σταφύλι όσο και το κρασί του». Κορακοχώρι, Τ/26210-41601

ΟΙ ΑΔΕΡΦΟΙ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΙ του ομώνυμου κτήματος ξεκίνησαν το 1996 με λίγα αμπέλια και σήμερα από τα δέκα στρέμματα Αυγουστιάτη παράγουν 5.0006.000 φιάλες μονοποικιλιακό Όγδοος, με έναν χρόνο βαρέλι και έξι μήνες παραμονή στη

φιάλη. Θεωρούν την ποικιλία ανερχόμενη, με προσωπικότητα, που την ευνοεί ιδιαίτερα το κλίμα της περιοχής. Παλαιοχώρι, Τ/26230-32161

Στην Ηλεία, τέλος, το οινοποιείο ΟΛΥΜΠΙΑ ΓΗ (Κοσκινάς, Τ/2624023021) ετοιμάζει premium Αυγουστιάτη ’22 που θα βγει του χρόνου, ενώ ο ΒΑΣΙΛΗΣ

ΣΚΟΥΤΑΣ (ΛΟΥΚΙΣΣΑ) κυκλοφορεί σε περιορισμένες φιάλες το Wine Lab ’19 με χρήση πιθαριού και βαρελιών.

ΖΑΚΥΝΘΟΣ

Αν και στη Ζάκυνθο πολλά κτήματα καλλιεργούν την ποικιλία από πολύ παλιά, το ΚΤΗΜΑ ΓΡΑΜΨΑ είναι αυτό που έδωσε εμπορική ώθηση στον Αυγουστιάτη του νησιού. Τα πρώτα δέκα στρέμματα ήταν ένα προφυλλοξηρικό αμπέλι του προπάππου της οικογένειας, στην περιοχή Ρίζα. Το 2011 ξεκίνησαν οι φυτεύσεις, που αγγίζουν πλέον τα 40 στρέμματα. Ο νεαρός Γιάννης Γράμψας, άξιος συνεχιστής της οικογενειακής παράδοσης, πιστεύει στον Αυγουστιάτη, που δίνει κρασιά γεμάτα, με εξαίρετο φρούτο και δυνατότητες παλαίωσης. Τελευταία πειραματίζεται και με blanc de noir οινοποίηση. Από το παλιό αμπέλι, με στρεμματικές αποδόσεις μόνο 150-200 κ., παράγεται το Νεφέλη με 18μηνη ωρίμανση, το οποίο, αν και φρέσκο ακόμα (τρύγος 2017), ξεδιπλώνει τις χάρες μιας ποικιλίας η οποία θα συζητηθεί τα επόμενα χρόνια. Η Ρίζα του Βουνού, πλούσια σε αρώματα μούρων, μύρτιλων και γλυκόριζας, παραμένει σε βαρέλι έναν χρόνο, για το Sun Rosé χρησιμοποιείται μόνο ο πρόρωγος, ενώ λιαστά σταφύλια Αυγουστιάτη δίνουν το επιδόρπιο κρασί Ηλίου Φως. Ο Βarba Tassos, τέλος, η νέα ετικέτα του κτήματος, είναι μια οινοποίηση Αυγουστιάτη φυσικής προσέγγισης. Λαγώποδο, Τ/6942-675898

Το ΚΤΗΜΑ ΣΟΛΩΜΟΥ παράγει κρασί από το 1900. Σήμερα, στα χέρια της Ντίνας και των δύο Γιάννηδων, της νέας γενιάς της οικογένειας, ο Αυγουστιάτης στέφεται «βασιλιάς», δίνοντας πέντε διαφορετικά κρασιά. «Κάθε χρόνο ανυπομονώ να φτάσει η ώρα του τρύγου. Είναι μια ποικιλία που τη σέβομαι, τη φροντίζω

και την αφήνω να μου παρουσιάσει τον πολυδιάστατο χαρακτήρα και τη δυναμική της. Κάτι που το δείχνει από τις πρώτες ώρες της οινοποίησης, όταν το πορφυρό βιολετί χρώμα του βάφει για μέρες τα χέρια που έρχονται σε επαφή με το γλεύκος», λέει η Ντίνα Σολωμού. Το κτήμα παράγει τo Aμουντί, Αυγουστιάτη δεξαμενής που ξεχειλίζει από τα φρουτένια αρώματα της ποικιλίας, την Cava, που περνά 18 μήνες στο βαρέλι αποκτώντας πολυπλοκότητα, το ροζέ Regalo, σαν αεράκι του Ιονίου, και το Caretta από υπερώριμα σταφύλια που λιάζονται και μένουν ενάμιση χρόνο σε δρύινα βαρέλια. Τελευταίο τους δημιούργημα ο Avgoustiatis Indigenous Yeast από αυτόρριζα κλήματα, που ζυμώνεται με γηγενείς ζύμες και εμφιαλώνεται αφιλτράριστο σε μόλις 600 φιάλες. Κυδώνι, Μπόχαλη, Τ/26950-27700

Στο ΚΤΗΜΑ ΟΙΝΟΛΠΗ ο Τιμόθεος Χριστοφόρου καλλιεργεί αυτόρριζα αμπέλια Αυγουστιάτη από το 1987.

Στον πεδινό αμπελώνα του εφαρμόζει πράσινο τρύγο, αφήνοντας 700 κ./στρέμμα. Το 20% Cabernet Sauvignon που πρόσθεσε στο ερυθρό

Νεότευκτος θα το αφαιρεί πλέον. «Είναι πολύ δυνατός ο Αυγουστιάτης, δεν χρειάζεται στηρίγματα. Έχει τόσο ζωντανές ανθοκυάνες και μαλακές, αλλά τραγανές τανίνες. Παίρνω σταφύλια και από τα ορεινά, αλλά δεν βλέπω γευσιγνωστικές διαφορές», εξηγεί ο οινοποιός.

Στο πικάντικο ροζέ του προσθέτει 50% Κουτσουμπέλι –άλλη ντόπια ποικιλία με πιο έντονες τανίνες–, ενώ για το γλυκό κρασί λιάζει σταφύλια Αυγουστιάτη για 5-8 ημέρες. 4,5ο χλμ. επαρχιακής οδού Ζακύνθου-Μαχαιράδου, Τ/26950-94030

Στην ορεινή Ζάκυνθο ο Γιάννης Γιατράς-Γκούμας συνδυάζει το πάθος του για την αγιογραφία με το κρασί. Εδώ και 35 χρόνια καλλιεργεί βιολογικά 25 στρέμματα Αυγουστιάτη σε διαφορετικά υψόμετρα. Τα σταφύλια από τα 300 μ. χρησιμοποιούνται για ερυθρό και γλυκό κρασί, ενώ από τα 450 μ. για ροζέ και ερυθρό. «Λένε ότι ο Αυγουστιάτης δεν χρειάζεται βαρέλι. Φέτος θα κυκλοφορήσω

Αυγουστιάτη φρέσκο, για να αναδειχθούν το φρούτο και οι μαλακές τανίνες της ποικιλίας», εξηγεί. Το ΚΤΗΜΑ ΓΚΟΥΜΑ παράγει το ερυθρό

Γραίγος, με ωρίμανση ενός χρόνου σε βαρέλι, το ροζέ

Ζέφυρος, γεμάτο τραγανά βατόμουρα, και το επιδόρπιο

Σιρόκος.

Μαριές, Τ/6946-069844

Με παράδοση ενός αιώνα, το οινοποιείο CALLINICO παράγει πολλές ετικέτες με Αυγουστιάτη, από παλιά και νέα αμπέλια και συνεργαζόμενους παραγωγούς. «Με τέτοια αρώματα, δυνατό σώμα και ήπιες τανίνες, ο Αυγουστιάτης προσφέρει ευκαιρίες στον οινοποιό. Γι’ αυτό, πέρα από τον μονοποικιλιακό φρέσκο Αυγουστιάτη με ελάχιστο βαρέλι και το Αμπέλου Ραβδί με 16-18 μήνες παλαίωση, τον χρησιμοποιούμε σε πολλά blends – με Μαλαγουζιά για το ροζέ, με Μαυροδάφνη, Μαύρο Μοσχάτο και Μerlot για τα ερυθρά», εξηγεί η οινοποιός Αθηνά Βούλτσου. Να πούμε ότι το Callinico διαθέτει και ένα ωραίο μουσείο κρασιού. Καλλιπάδο, Τ/6980-240971

Στη Ζάκυνθο, τέλος, η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΟΜΟΥΤΟΥ μπλεντάρει την ποικιλία με τις ντόπιες Σκυλοπνίχτη και Κατσακούλια, ενώ ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΟΣ παράγει το Oenos Nature από 100% Αυγουστιάτη.

ΑΙΓΑΙΟ

Ο Αυγουστιάτης ταξίδεψε και στο Αιγαίο χάρη στον ΝΙΚΟ ΒΑΚΑΚΗ του ομώνυμου οινοποιείου, ο οποίος, αναζητώντας μια ερυθρή ποικιλία με ένταση –καθώς η Σάμος διέθετε μόνο Φωκιανό–, άκουσε γι’ αυτόν, πήρε κλήματα από το Κτήμα Μερκούρη το 2004 και ξεκίνησε την περιπέτεια για την οποία δεν μετάνιωσε ποτέ. «Είναι ευλογημένη ποικιλία, με καταπληκτικά αποτελέσματα και σταθερότητα», λέει με ενθουσιασμό. «Τώρα έχω κάπου 35 στρέμματα. Με τα χρόνια είδα πως δεν θέλει πολύ βαρέλι. Ίσα ίσα 7-9 μήνες, για να μην καλύψει τα αρώματα». Το Tetractys με 12μηνη παραμονή σε βαρέλια είναι μεστό, με πλούσια αρώματα ώριμων φρούτων, σοκολάτας και γλυκών μπαχαρικών. Μεγάλη Λάκκα, Νέο Καρλόβασι, Τ/6944-941118

Οι ΤΗΝΙΑΚΟΙ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ φύτεψαν επίσης Αυγουστιάτη στα ορεινά του νησιού, όπου συνυπάρχει με Μαυροτράγανο και Ασύρτικο. Η παραγωγή ερυθρού έχει σταματήσει, αλλά η ποικιλία συμμετέχει κατά 65-80%, μαζί με Μαυροτράγανο, στο κομψό ροζέ Mavrose. Εξώμβουργο, Τ/22830-41120