Ορατόριο του Μπουξτεχούντε σε συναρπαστική ερμηνεία

Πιθανό είναι ότι το ορατόριο «Τα μέλη του Ιησού μας» - «Membra Jesu nostri» του Δανού οργανίστα και συνθέτη Ντίτριχ Μπουξτεχούντε ακούστηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα. Σίγουρο είναι ότι πρώτη φορά ακούστηκε τόσο άρτια παιγμένο, όπως στις 20 Ιουλίου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών (Πειραιώς 260), από το σύνολο Latinitas nostra υπό τη διεύθυνση του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου.

Οι επτά καντάτες του έργου διαθέτουν μουσική μοναδικής γλυκύτητας και εκφραστικότητας. Καθεμία αναφέρεται σε ένα από τα μέλη του πάσχοντος Ιησού πάνω στον Σταυρό και όπως συχνά συμβαίνει στο μπαρόκ, ακόμα κι όταν δεν κατανοεί κανείς το κείμενο, η μουσική μεταφέρει με αμεσότητα και ακρίβεια το συναίσθημα. Το ενόργανο σύνολο, η Αθανασία Τέλιου και ο Ανδρέας Λινός (βιόλα ντα γκάμπα), η Ζωή Πουρή (μπαρόκ βιολί), ο Πάνος Ηλιόπουλος και ο Μάρκελλος Χρυσικόπουλος (εκκλησιαστικό όργανο, τσέμπαλο και πλήκτρα), απέδωσε το έργο με πλαστικότητα και φαντασία, κυρίως όμως με λεπτότητα και ευγένεια στον σχηματισμό των φράσεων.

Ομοια, οι πέντε μονωδοί, η Φανή Αντωνέλου και η Θεοδώρα Μπάκα (υψίφωνοι Ι και ΙΙ), η Σοφία Πάτση (άλτο), ο Γιάννης Φίλιας (τενόρος) και ο Μάριος Σαραντίδης (βαρύτονος), διέθεταν ωραίες και εστιασμένες φωνές. Επιπλέον συνεργάστηκαν εξαιρετικά μεταξύ τους και είχαν δουλέψει με προσοχή τις σολιστικές τους παρεμβάσεις.

Ευγένεια και λεπτότητα ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά της ανάγνωσης των Latinitas nostra.

Η φωνή της Αντωνέλου που εκτοξευόταν με καθαρότητα και έμενε αιωρούμενη πάνω από την υπόλοιπη μουσική, οι ζεστές, χαμηλές νότες της Πάτση και η τέχνη με την οποία έσβηναν, οι εκφραστικές διατυπώσεις του Φίλια, με αναφορές σε κοσμική μουσική της εποχής, το θερμό, θελκτικό ηχόχρωμα της Μπάκα και του Σαραντίδη προσδιόρισαν το αποτέλεσμα. Η ηλεκτρική ενίσχυση, απαραίτητη στον συγκεκριμένο χώρο, λειτούργησε θετικά.

Ωστόσο δεν επρόκειτο για συναυλία, αλλά για δρώμενο με τίτλο «Danke» - «Ευχαριστώ». Η «Ομάδα Sum» (Ανδρέας Λινός, Μυρσίνη Λινού, Ολγα Σφέτσα) αναφέρει ως αφετηρία της δραματουργικής σύλληψης την ομοιότητα της κωδικοποιημένης χειρόγραφης παρτιτούρας του Μπουξτεχούντε με τις διάτρητες καρτέλες που χρησιμοποιούνται στις μηχανές ύφανσης ζακάρ, όσο και στους πρώτους υπολογιστές. Αφετηρία είναι, δηλαδή, ένα τεχνικό στοιχείο καταγραφής της μουσικής, όχι κάτι που αφορά τη σύλληψη ή τα συμφραζόμενα του έργου. Επί της ουσίας, βασικότερη συμβολή των δύο αργαλειών που μετείχαν στην παράσταση αποδείχτηκαν οι δυνατοί κτύποι, που παρέπεμπαν στα καρφιά που διαπέρασαν το σώμα του Ιησού.

Υπήρχε πρόζα, η οποία υποβάθμιζε τη μουσική σε υπόκρουση. Το κείμενο, που απέδωσε πειστικά ο ηθοποιός Γιώργος Κριθάρας, «μετέγραφε» τους στίχους κάθε καντάτας στην καθημερινότητα. Η αναφορά στις πληγές στα πόδια του Ιησού στον Σταυρό παραλληλίστηκε με εξανθήματα στα πόδια του αφηγητή «λόγω της τριβής από την κάλτσα και το παπούτσι» και ούτω καθεξής. Το φιλοσοφικό ζήτημα των πληγών αυτού που αίρει τις αμαρτίες του κόσμου υποβιβάστηκε σε κοινοτοπία. Ετσι, οι διαστάσεις του ορατορίου περιορίστηκαν καθώς απαλείφθηκε η έννοια του «υψηλού», που ίδιοι οι μουσικοί απέδωσαν με τόση φροντίδα και επιτυχία στην ερμηνεία τους.