Προσφορές - καμουφλάζ για μεγάλες ανατιμήσεις

Γιατί οι προσφορές δεν είναι πάντα τόσο συμφέρουσες όσο δείχνουν

Οι προσφορές τύπου «1+1 δώρο» είναι συχνά προκάλυμμα για ανατιμήσεις προϊόντων. Είναι δελεαστικές, όσο διαρκούν, συνήθως ένα 15νθήμερο. Αλλά όταν η προσφορά τελειώνει, στο ράφι περιμένει πλέον τον καταναλωτή ένα προϊόν με υψηλή τιμή. Οικονομική Κ,

Υγρό απορρυπαντικό ρούχων πολύ γνωστής μάρκας πολυεθνικής εταιρείας σε συσκευασία 2.150 ml (43 μεζούρες) πωλείται αυτές τις ημέρες σε μεγάλο σούπερ μάρκετ προς 12,95 ευρώ. Από το ίδιο σούπερ μάρκετ πωλείται επίσης αυτές τις ημέρες το ίδιο ακριβώς απορρυπαντικό –όχι με κάποια άλλα χαρακτηριστικά ή άρωμα, αλλά ακριβώς το ίδιο– σε «προσφορά» τύπου «1+1» συσκευασία των 1.150 ml (23 μεζούρες) στην τιμή των 12,49 ευρώ. Ο καταναλωτής το πιθανότερο είναι να διαλέξει την προσφορά «1+1» καθώς θεωρεί ότι με 12,49 ευρώ θα αγοράσει περισσότερο προϊόν.

Στην πραγματικότητα τι έχει συμβεί; Εχει αγοράσει τρεις μεζούρες παραπάνω πιστεύοντας ότι έχει κάνει συμφέρουσα αγορά. Είναι όμως έτσι; Η τιμή ανά μεζούρα στη συσκευασία των 2.150 ml είναι 0,30 ευρώ/μεζούρα και στη συσκευασία των 1.150 ml 0,54 ευρώ/μεζούρα. Θα πει εύλογα ο καταναλωτής ότι αγοράζοντας τις δύο συσκευασίες στην τιμή της προσφοράς στην ουσία πληρώνει 0,27 ευρώ/μεζούρα. Μόνο που αυτή την τιμή θα την πετύχει κάποιες φορές στο σούπερ μάρκετ που συνήθως επισκέπτεται –συνήθως οι προσφορές ανά κωδικό έχουν 15νθήμερη διάρκεια– ή θα πρέπει να πηγαίνει από αλυσίδα σε αλυσίδα για να την πετύχει. Μετά το 15νθήμερο θα μείνει στο ράφι το προϊόν με την υψηλή τιμή.

Η προμηθεύτρια εταιρεία από την πλευρά της έχει εμφανιστεί ότι κάνει «δώρα» στους καταναλωτές κερδίζοντας μερίδιο αγοράς, ενώ η αλυσίδα σούπερ μάρκετ –ακόμη και αν στην πραγματικότητα έχει αγοράσει με έκπτωση από τον προμηθευτή– εμφανίζεται να έχει αγοράσει πολύ πιο ακριβά –καθώς στον τιμοκατάλογο δεν αποτυπώνονται συχνά οι εκπτώσεις τύπου «1+1»– κι έτσι μπορούν αμφότεροι να αυξήσουν στην πραγματικότητα τα κέρδη τους.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι σε έρευνα που κάναμε σε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ σε Ισπανία, Γαλλία και Γερμανία διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν μεν στα ίδια απορρυπαντικά διαφορές στις τιμές ανάλογα με τη συσκευασία, με τις μεγαλύτερες συσκευασίες να έχουν χαμηλότερη τιμή ανά λίτρο ή ανά μεζούρα, όμως οι προσφορές - εκπτώσεις είναι επί της συσκευασίας και όχι τύπου «1+1».

Βεβαίως και στην περίπτωση των προσφορών στην τιμή παρατηρούνται φαινόμενα πλασματικών εκπτώσεων, κάτι που το έχουμε δει να συμβαίνει ουκ ολίγες φορές στο υπόλοιπο λιανεμπόριο, με τις τιμές να ανεβαίνουν σημαντικά π.χ. σε είδη ένδυσης και υπόδησης λίγο πριν από τις εκπτώσεις και μετά η «σούπερ έκπτωση» να εφαρμόζεται επί ήδη υψηλής τιμής. Αφρόλουτρο πολύ γνωστής πολυεθνικής εταιρείας στη συσκευασία των 650 ml είχε τον Ιανουάριο τιμή 2,82 ευρώ. Σήμερα το ίδιο προϊόν πωλείται στα 2,98 ευρώ εν είδει έκπτωσης 50%, καθώς εμφανίζεται ως αρχική τιμή τα 5,98 ευρώ. Με άλλα λόγια με την... «έκπτωση» κατά 50%, το ίδιο προϊόν πωλείται ακριβότερα σε σύγκριση με τις αρχές του χρόνου κατά 5,6% περίπου.

Αποτελούν τα παραπάνω παραδείγματα μεμονωμένες περιπτώσεις; Δυστυχώς τα επίσημα στοιχεία από τις εταιρείες ερευνών αγοράς έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι οι προσφορές που πραγματοποιούνται σε ολοένα και μεγαλύτερη έκταση τα δύο τελευταία χρόνια, ακόμη και αν δεν είναι παραπλανητικές, δεν οδηγούν σε πτώση τιμών.

Από τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς Circana προκύπτει ότι σε εκείνες τις κατηγορίες που πραγματοποιούνται οι περισσότερες πωλήσεις υπό καθεστώς προωθητικής ενέργειας, είναι οι ίδιες κατηγορίες στις οποίες καταγράφηκε η μεγαλύτερη αύξηση τιμών κατά το οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου 2023 σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Από τις 11 βασικές κατηγορίες των λεγόμενων «ταχυκίνητων» αγαθών (των αγαθών δηλαδή που αγοράζουν πιο συχνά οι καταναλωτές από το σούπερ μάρκετ) η μεγαλύτερη αύξηση τιμής, 13,6%, καταγράφηκε στην κατηγορία των απορρυπαντικών - καθαριστικών σπιτιού. Πρόκειται για την κατηγορία όπου στο ίδιο διάστημα το 26,5% των πωλήσεων έγινε στο πλαίσιο προσφορών από 22,9% το αντίστοιχο διάστημα του 2022. Ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία για τα γαλακτοκομικά, μια κατηγορία η οποία δεν αναμένεται σε πρώτη φάση να ενταχθεί στη ρύθμιση για τις προσφορές. Στο οκτάμηνο οι πωλήσεις υπό καθεστώς προσφοράς αυξήθηκαν στο 24,3% από μόλις 17,4% το οκτάμηνο του 2022 και οι τιμές το ίδιο διάστημα εκτοξεύθηκαν κατά 11,8%.

Οι κατηγορίες όπου πραγματοποιούνται οι περισσότερες πωλήσεις με προωθητικές ενέργειες είναι αυτές με τη μεγαλύτερη αύξηση τιμών στο οκτάμηνο.